مطالعه‌ای بر تعارض تکالیف کار با تکالیف خانواده در مراحل رشدی

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناس ارشد سنجش و اندازه گیری دانشگاه علامه طباطبایی،تهران،ایران

2 استادیار، گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

سهدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تعارض تکالیف کار با تکالیف زندگی خانوادگی در مراحل رشدی و تحصیلی مختلف بوده است. زمینه‌ی نظری این پژوهش مبتنی بر برخورد مراحل رشد روانی اجتماعی اریکسون (سه مرحله‌ی آخر) با دنیای کار و تأثیر آن بر زندگی خانوادگی بوده است.
روش: جامعه‌ی آماری این پژوهش، شامل تمام کارکنان ایستگاه‌های منطقه‌ی دو عملیات انتقال گاز (اصفهان) مشتمل بر 613 نفر بوده است که در سال 1389 مشغول به کار بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای 150 نفر از کارکنان ایستگاه‌های منطقه‌ی دوعملیات انتقال گاز انتخاب شدند که در نهایت 124 پرسشنامه جمع‌آوری شد (نرخ بازگشت 83 درصد) که به پرسشنامه‌ی تداخل کار- خانواده پاسخ دادند.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها بیانگر آن بودند که با افزایش سن و با توجّه به مقتضیات مراحل تحوّل روانی اجتماعی اریکسون، سرریز شدن مسایل کاری به زندگی خانوادگی کاهش می‌یابد. همچنین یافته‌های پژوهش نشان دادند که با افزایش سطح تحصیلات، تداخل خانواده- کار تشدید می‌گردد.
نتایج: همبستگی منفی مراحل سنی و ادراک تداخل کار-خانواده، با استفاده از نیازمندی‌ها و منابع در دستر افراد برای برآورده کردن این نیازمندی‌ها در مراحل تحوّلی متفاوت، قابل تبیین است. همچنین در تبیین همبستگی مثبت سطح تحصیلات و ادراک تداخل کار-خانواده می‌توان به افزایش آگاهی از مسؤولیّت‌های خانوادگی و افزایش مسؤولیّت‌های شغلی در اثر افزایش سطح تحصیلات اشاره کرد. با توجّه به نتایج تحقیق به نظر می‌رسد با مدیریت صحیح، نیازمندی‌های مراحل تحوّل فرد و همچنین برنامه‌های مداخله‌ای برای افراد با سطح تحصیلات بالا بتوان از سطح تداخل کار- خانواده کاست. این پژوهش زمینه‌ی توجیه کاربردی این مسأله را فراهم کرده است. محدودیّت عمده‌ی این پژوهش نوع بررسی مقطعی آن است که دلایل آن ذکر شده است و البته با پیشنهاد یک پژوهش طولی راهی برای غلبه بر آن ارایه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Conflict between Job and Family Life in Different Developmental and Educational Stages among Isfahan Gas Employees

نویسندگان [English]

  • MAYSAM SADEGHI 1
  • HAMID REZA ORAIZI SAMANI 2
  • SAYYED MAYSAM DEBAJEY 3
1 Master student of Measurement and Evaluation of Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Clinical Psychology, School of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University, Isfahan, Iran
3 Master of Psychology, Isfahan University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: The current study was administered to investigate the perceived interference of work in family – which concerning family solidarity policies in the world, is one of the most important issues in family field- with special attention to Erikson psychosocial stages and its relation to educational level. Materials and Methods: Statistical community of the current research involves the whole employees of District 2 of gas transition stations of Isfahan (613 persons), out of which 150 persons were selected via stratified random sampling method. Finally 124 employees completed work-family questionnaire (return rate=83 percent). Results: Findings indicate that with the increase of age (according to Erikson psychosocial developmental stages) the employees felt less intrusion of work spillover in their family life.  Also, findings revealed that by with the increase educational level the conflict between work and family intensified. Conclusion: The negative correlation of developmental stages and perceived work-family interference can be explained by personnel’s needs and their accessible resources to satisfy these needs in different psychosocial stages. Also, the positive relation of educational level and perceived work-family interference is perhaps due to increased awareness of family responsibilities or increase of job responsibilities. The conflict between work and family can be resolved by effective management of the needs of different developmental stages and by special programs for highly educated persons. The current research provides concrete justification for this issue.