هم سنجی تأثیر آموزش مدیریت والدین و آموزش فرزندپروی با روش درمانگری متمرکز بر پذیرش و تعهد در رابطه مادر-کودک مادران کودکان دچار مشکلات رفتاری برونی سازی شده

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دکتری روانشناسی، استادیار، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. r.jazayeri@edu.ui.ac.ir کدپستی: 8174673441 تلفن: 03137932511

3 دکتری مشاوره، دانشیار، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

4 دکتری روانشناسی، دانشیار، گروه کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

تراز مشکلات رفتاری‌ کودکان پیش‌دبستانی همراه با تحول دستخوش نوسان است، به دلیل همکنش همیشگی کودکان با والدین آموزش مهارت‌های فرزند پروری فراخور به والدین تأثیر بسزایی در این نوسان دارد. هدف این پژوهش هم سنجی تأثیر آموزش مدیریت والدین و آموزش فرزندپرویبا روش درمانگری متمرکز بر پذیرش و تعهد بر رابطه مادر-کودک بود. این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه با گروه گواه بود. جامعه دربرگیرنده مادرانِ کودکان دچار مشکلات رفتاری برونی شده سنین پیش از دبستان شهرستان نجف‌آباد اصفهان در سال 1396 بود که به مرکز مشاوره «رویش‌پندار» مراجعه داشتند. 45 نفر از داوطلبین پس از بررسی ملاک‌های ورود انتخاب و تصادفی در گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. مداخلات آموزشی طی 10 نشست 90 دقیقه‌ای اجرا شد ولی گروه گواه در لیست انتظار قرار داشت. داده‌ها با مقیاس رابطه کودک- والد پیانتا 1994 گردآوری شد. نتایج تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر نشان داد که مداخله آموزش فرزندپروری با روش درمانگری متمرکز بر پذیرش و تعهد و آموزش مدیریت والدین هر دو به ترتیب موجب کاهش نمرات مؤلفه‌‌های وابستگی (001/0=P و 2/179=F)، (001/0=P و 28/73=F)، تعارض (001/0=P و 14/347=F)، (001/0=P و 23/94=F) و افزایش نمرات نزدیکی (001/0=P و 36/110=F)، (001/0=P و 38/63=F) و رابطه مثبت (001/0=P و 96/552=F)، (001/0=P و 19/219=F) شده‌اند. بعلاوه تأثیر آموزش فرزند پروری با روش درمانگری متمرکز  بر پذیرش و تعهد در هر چهار مؤلفه‌ مذکور از آموزش مدیریت والدین بیشتر بود (001/0=P). میزان تأثیر گروه آموزش فرزندپروری با روش درمانگری متمرکز بر پذیرش و تعهد و آموزش مدیریت والدین به ترتیب در مؤلفه نزدیکی 88/0 و 81/0، وابستگی 92/0 و 84/0، تعارض 96/0 و 87/0 و در رابطه مثبت کلی 97/0 و 94/0 به دست آمد. سرانجام می‌توان گفت هر دو آموزش، با بهبود مهارت‌های فرزند پروری، افزایش تعاملات مثبت و کاهش رفتارهای والدینی منفی به مادران در مدیریت مشکلات رفتاری کودکانشان کمک کرده و از طریق افزایش نزدیکی و کاهش تعارض و وابستگی مایه بهبود رابطه مثبت مادر-کودک شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comparing the effects of parent management training and acceptance and commitment based parenting training on mother-child relationship among mothers who have children with externalizing behavior problems

نویسندگان [English]

  • Shirin Azimifar 1
  • Rezvan sadat Jazayeri 2
  • Maryam sadat Fatehizade 3
  • Ahmad Abedi 4
1 PhD student, department of counseling, faculty of psychology and education sciences, university of Isfahan, Isfahan, Iran,
2 Assistant professor, department of counseling, faculty of psychology and education sciences, university of Isfahan, Isfahan, Iran. r.jazayeri@edu.ui.ac.ir
3 Associate professor, department of counseling, faculty of psychology and education sciences, university of Isfahan, Isfahan, Iran
4 Associate professor, department of children with special needs, faculty of psychology and education sciences, university of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Preschool children have variable levels of behavior problems. Because of continuous parent-child relationship in preschool years, training of appropriate parenting skills to parents have considerable effects on children behavior problems. This study aimed to compare the effects of parent management training and parenting acceptance and commitment therapy on mother-child relationship regarding children´ externalizing behaviors. The research method was semi-experimental with pretest- posttest design and a control group. The population was all the mothers of preschool children with externalizing behavior problems who referred to Rooyesh pendar counseling center in Najafabad city in Isfahan. The sample included 45 mothers who were voluntarily selected and randomly assigned into experimental and control groups. Independent variables were PMT & ACT programs that were held during 10 sessions, as well as the waiting list control group. The instrument was child-parent relationship scale Pianta 1994. Results of the repeated measures variance analysis showed that ACT and PMT respectively have led to reduced scores of dependency (F= 179.2, P=0.000), (F=73.28, P= 0.000) & conflict (F= 347/14, P= 0.000), (F= 94.23, P=0.000) and increased scores of closeness (F=110.36, P= 0.000), (F=63.38, P= 0.000) & positive relation (F=552.96, P=0.000), (F=219.19, P=0.000). There were significant differences between the effects of ACT & PMT on mother-child relationship (P<0.001). The effect sizes of ACT and PMT respectively were: closeness (0.88 & 0.81), dependency (0.92 & 0.84), conflict (0.96 & 0.87) and positive relation (0.97 & 0.94). It could be concluded that ACT & PMT can help mothers to manage their child misbehaviors by improving parenting skills, more positive interactions and less negative parenting behaviors. They also can improve positive mother-child relationship by increasing affiliation and reducing conflict and dependency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parent management
  • parenting
  • acceptance and commitment
  • Mother
  • child

مراجع

 
امیر، فاطمه.، حسن‌آبادی، حسین.، اصغری نکاح، محسن؛ و طبیبی، زهرا. (1391). بررسی اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک بر سبک‌های فرزند پروری. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 2(1): 473-489.
حاجی سیدرضی، حمیده.، ازخوش، منوچهر.، طهماسیان، کارینه.، بیات، مریم؛‌ و بیگلریان، اکبر. (1391). معنی‌داری اثربخشی والدین کودکان نافرمان بر روش‌های فرزندپروری مادران ومشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه خانواده پژوهی، 8(4): 39-373.
رسولی، رویا.، امیدیان، مرتضی؛ و سامعی، فهیمه. (1392). اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری به مادران بر کاهش اختلال کاستی توجه/ بیش‌فعالی کودکان آن‌ها و افزایش شادکامی والدین. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 3(3):469-489.
کیافر، مریم‌سادات. (1392). هم سنجی اثر بخشی مداخلات فلورتایم و آموزش نظریه ذهن در کاهش پرخاشگری، بهبود رابطه مادر-کودک و بهبود نظریه ذهن در کودکان پرخاشگر پیش‌دبستانی. پایان نامة کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
عابدی، احمد.، وکیلی زاد، ناهید؛ و محسنی‌اژیه، علی‌رضا. (1395). لذت فرزند پروری: راهنمای کاربردی پذیرش و تعهد درمانی برای فرزند پروری در سال‌های اولیه کودکی. اصفهان: نشر نوشته.
عابدی‌شاپورآبادی، ثریا.، پورمحمدرضای، معصومه.، محمدخانی، پروانه؛ و ‌فرضی، مرجان. (1391). اثربخشی برنامه گروهی والدگری مثبت بر رابطه والد-کودک در کودکان دارای اختلال بیش فعالی/ نارسایی در توجه. مجله روانشناسی بالینی، 4(3): 73-63.
عاشوری، محمد.، افروز، غلامعلی.، ارجمند نیا، علی‌اکبر.، پور محمدرضای، معصومه؛ و غباری بناب، باقر. (1394). اثربخشی برنامه والدگری مثبت بر خودکارآمدی والدینی و تعامل والد-کودک دارای کم توانی هوشی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد،23(5): 500-489.
عبداللهی، الناز. (1394). اثر بخشی آموزش فرزند پروری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رابطه والد-کودک، بهبود شیوه‌های فرزند ‌پروری و پرخاشگری کودکان پیش‌دبستانی شهرستان نیشابور. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.
عیسی‌نژاد، امید؛ و خندان، فریده. (1396). هم سنجی اثربخشی آموزش فرزند پروری مثبت و مدیریت والدین بر سبک‌های والدگری مثبت و مشکلات رفتاری-هیجانی کودکان. فصلنامة پژوهش‌های مشاوره، 15(62):98-125.
قره‌باغی، فاطمه.، آگیلار- وفایی، ماریا.، الهیاری، عباسعلی؛ و بهرامی احسان، هادی. (1391). بررسی نقش مستقل و هم‌زمان تعارض والدین و خلق کودک در پیش‌بینی رفتار نوع‌دوستی کودک. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 2(1):490-511.
قیصریه، فرشته. (1395). هم سنجی تأثیرآموزش مدیریت والدین و آموزش فرزند پروری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سبک فرزند پروری، رابطه والد- کودک و عملکرد خانواده مادران کودکان پیش‌دبستانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روانشناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه اصفهان.
هزاردستان، فائزه.، موسوی مدنی، نوشین.، عابدی، احمد؛ و کنعانی، نفیسه. (1394). راهنمای عملی درمان مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان. اصفهان: نشر نوشته.
 
 
Abarashi, Z., Tahmasian, K., Mazaheri, M. A., & Panahi, L. (2009). The impact of psychosocial child development training program, done through improvement of mother-child interaction, on parental self-efficacy and relationship between mother and child under three. Journal of Research in Psychology Health, 3(3): 49-57.
Biglan, A., Hayes, S. C., & Pistorello, J. (2008). Acceptance and commitment: Implications for prevention science. Prevention Science, 9(3): 139-152.
Coatsworth, J. D., Duncan, G., Nix, R. L., Greenberg, M. T., Gayles, T. J., Bamberger, K. T., Berrena, E., & Demi, M. A. (2015). Integrating mindfulness with parent training: Effects of the mindfulness-enhanced strengthening families program. Developmental Psychology, 51(1): 26-35.
Cohrs, C. M. (2012). Efficacy of ACT components to increase effectiveness of behavioral parent training. Thesis for the degree of Master of Arts, Department of Child and Families, College of Applied Behavior Analysis, University of SOUTH FLORIDA.
Conners, N. A., Edwads. M. C., & Grant, A. S. (2007). An evaluation of a Parenting class curriculum for parents of young children: parenting the strong-willed child. Journal of child family studies, 16,321-330.
Coyne, L. W., & Murrell, A. R. (2009). The joy of parenting: An acceptance and commitment therapy guide for effective parenting in the early years. Oakland, CA: New Harbinger.
Davidson, T. M., & Cardemil, E. V. (2009). Parent-child communication and parental involvement in Latino adolescents. Journal of Early Adolescence, 29(1): 99-121.
DeGarmo, D. S., & Forgatch, M. S. (2007). Efficacy of parent training for stepfathers: From playful spectator and polite stranger to effective step fathering. Parenting. Science and Practice, 7(4): 331-355.
Duncan, L. G., Coatsworth, J. D., & Greenberg, M. T. (2009). A model of mindful parenting: Implications for parent–child relationships and prevention research. Clinical Child and Family Psychology Review, 12(3): 255-270.
Gavita, O. A., Joyce, M. R., & David, D. (2011). Cognitive behavioral parent programs for the treatment of child disruptive behavior. Journal of Cognitive Psychotherapy, 25(4): 240-256.
Kazdin, A. E. (2007). Progress in treating children referred for severe aggressive and antisocial behavior. New York State Psychologist Journal, 19(5): 7-12.
Moghaddam, M. F., Nia, R. F., Rakhshani, T., Heidaripoor, A. H., & Taravatmanesh, S. (2016). The effectiveness of parent management training (PMT) on anxiety and depression in Parents of children with ADHD. Shiraz E-Medical Journal, 17(6): 1-4.
O´brien, k. M. (2011). Evaluating the effectiveness of a parent training protocol based on an Acceptance and Commitment therapy of parenting. Doctor of Philosophy dissertation, University of North Texas.
Ogden, T., & Amlund-Hagen, K. (2008). Treatment effectiveness of parent management training in Norway: A randomized controlled trial of children with conduct problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 76(4):607-621.
Tylor, S. (2006). An investigation of the relationship between black single mothers’ myth/stereotype acceptance, parental self-efficacy, and childrearing practices. MSc Thesis, Boston College.
Weis, R., Lovejoy, M. C., & Lundahi, W. (2005). Factor structure and discriminative validity of Eyberg Child Behvioral Inventory with young children. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 27(4), 269-278.
Williams, K. L., & Wahler, R. G. (2010). Are mindful parents more authoritative and less authoritarian? An analysis of clinic-referred mothers. Journal of Child and Family Studies, 19(2): 230-235.
References (In Persian)
Abdollahi, A. (2015). Studying the effects of parenting acceptance and commitment therapy on parent-child relationship, parenting styles and aggressive behavior among preschool children in Neishabour. M.A Thesis, Islamic Azad University of Khorasgan.
 Abedi, A., Vakilizad, N., & Mohseni- Ezhiye, A. R., (2016). The joy of parenting, Isfahan: Neveshte publication.
Abedi- Shapourabadi, S., Pourmohamadreza, M., Mohamadkhani, P., & Farzi, M. (2012). Effectiveness of group training positive parenting program (Triple-P) on parent-child relationship in children with attention deficit/ hyperactivity disorders. Journal of Clinical Psychology, 4(3): 63-73.
Amir, F., Hasanabadi, H., Asghari nekah, M., & Tabibi, Z. (2012). Studying the effects of play therapy based on child parent relationship therapy on improving the parenting styles. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 1(4): 473-489.
Ashori, m., Afrooz, Gh. A., Arjmandnia, A. A., Pormohammadreza-tajrishi, M., & Ghobari-Bonab, B. (2015).The Effectiveness of Positive Parenting Program (Triple-P) on Parental Self-Efficacy and Mother-Child Interaction in Childeren Suffering from Intellectual Disability. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, 23(5):489-500.
Gharebaghy, F., Aguilar-vafaie, M., Allahyari, A., Bahrami ehsan, H. (2012). An investigation of independent and simultaneous role of interparetnal conflict and child temperament in predicting child prosocial behaviors. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 1(4): 490-511.
Ghisariyeh, F. (2016). Comparing the effects of parent management training (PMT) and parenting education based on acceptance and commitment therapy (ACT) to mothers of preschoolers on parent-child relationships, parenting styles and family functioning. M.A Thesis, Faculty of Psychology and Education Sciences, University of Isfahan.
Haji seyedrazi, H., Azkhosh, M., Tahmasian, K., Bayat, M., & Biglarian, A. (2012). The efficacy of “Parenting the Strong-Willed Child” program for mothers’ parenting practices and children’s behavioral problems. Journal of family studies. 8(4): 373-379.
Hezardastan, F., Mousavi-madani, N., Abedi, A., & Kanani, N. (2015). Parent management training: treatment for oppositional, aggressive, and antisocial behavior in children and adolescents. Isfahan: Neveshteh Publication.
Isanejad, O., & Xandan, F. (2017). Comparing the effect of positive parenting program training (Triple P) and parent management training (PMT) on parenting styles and emotional-behavioral problems in children. Journal of Counseling Research. 15 (62): 98-125.
Kiafar, M. (2013). Comparing the effects of Floortime play and theory of mind training on aggression, mother-child relationship and children´ theory of mind in aggressive preschoolers. M.A Thesis, Faculty of Psychology and Education Sciences, Ferdowsi University of Mashhad.
Rasouli, R., Omidian, M., & Sameie, F. (2013). Efficacy of cognitive-behavior Training to mothers with ADHD children on reducing attention deficit/ hyperactivity disorder in children and increase the happiness of parents. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 3(3):469-489.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 22 بهمن 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار