بررسی اثربخشی زوج درمانی شناختی (CCT) در ارتقاء سطح سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشدمشاوره خانواده، دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران

2 استادیارگروه مشاوره،دانشگاهخوارزمی

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی زوج درمانی شناختی در افزایش سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل بود.
روش: روش پژوهش آزمایشی بود که در آن از طرحپیشآزمون–پسآزمونباگروهکنترلاستفادهشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان متأهل دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلام‌شهر در سال تحصیلی 90-  89 بود. نمونه اولیه شامل100 نفر از دانشجویان متأهلی بود که از طریق روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. سپس از بین کسانی که در ابزار پژوهش (مقیاس سازگاری زناشویی) نمراتشان از میانگین نمونه کمتر بود، 32 نفر (16 زوج) انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 16 نفری (8 زوج در گروه آزمایش و 8 زوج در گروه کنترل) تقسیم شدند. بعد از اجرای پیش آزمون از دو گروه، زوج درمانی ‌شناختی در مورد گروه آزمایش به مدت 8 جلسه اجرا شد و گروه کنترل هیچ گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. در پایان جلسات، پس‌آزمون در مورد دو گروه اجرا شد و داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یکراهه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ‌ها: نتایج نشان داد که سازگاری کلی زناشویی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، به طور معناداری افزایش یافت. هم چنین رضایت زناشویی، همبستگی دونفری، توافق دونفری، و ابراز محبت در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافت.
نتیجه‌ گیری:می‌توان این نتیجه را بر اساس یافته‌ها گرفت که زوج درمانی شناختی می‌تواند به طور اثربخش برای ارتقای سازگاری زناشویی و ابعاد آن مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Effectiveness of Cognitive Couple Therapy On Increasing Marital Adjustment in Married Students

نویسندگان [English]

  • Farshad Lavafpour Noury 1
  • Kianoush Zahrakar 2
1 MA in Family Counseling, University of Kharazmi, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Counseling, University of Kharazmi, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: The purpose of the present research was studying the effectiveness of Cognitive Couple Therapy in increasing martial adjustment among married students.
Methods: The research was an experimental one with a pre- test, post– test and a control group design. The research population consisted of all married students of Islamic Azad University – Islamshar branch in 89-90 academic years. The initial sample consisted of 100 couples who selected through multistage cluster sampling. Then, among those who scored lower than from the sample mean in the research instrument (Dyadic Adjustment), 32 person (16 couples) selected and randomly assigned into two groups (8 couples in experimental group and 8 couples in control group). After administering pretest, experimental group received 8 sessions Cognitive Couple Therapy and control group didn’t receive any intervention. At the end of sessions, posttest was administered and the data was analyzed by ANCOVA.
Findings: Results showed that compared to control, total marital adjustment in the experimental group significantly increased. In addition, compared to control, dyadic satisfaction, dyadic cohesion, dyadic consensus, and affectional expression in the experimental group significantly increased )<0/05).
Conclusion: Based on results, it can be concluded that Cognitive Couple Therapy can be used effectively to promote marital adjustment and its dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Couple Therapy
  • Martial Adjustment
  • marital satisfaction

مراجع

امانی، رزیتا، و مجذوبی، محمدرضا (1392). مقایسۀ اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار، شناختی- رفتاری و شناختی-رفتاری- هیجانی بر سیر تغییر رضایتمندی زناشویی زوجین و افسردگی. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2(2): 485-499.

بهرامی، بدری‌السادات (1384). مقایسه اثربخشی دو شیوة روان‌درمانی گروهی با روش‌های تحلیل روانی و شناختی بر روی ناسازگاری زوجین. تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 14 (4)، 67-45.

 ثنایی، باقر و همکاران (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.

حمید، نجمه، بشلیده، حمید، عیذی بایگی، مجید، و دهقانی زاده، زهرا (1390). بررسی اثربخشی روان درمانی شناختی- رفتاری مذهب محور بر افسردگی زنان مطلقه. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1(1): 54-64.

خجسته مهر، رضا، کرایی، امین، و رجبی، غلامرضا (1389). بررسی یک مدل پیشنهادی برای پیشایندها و پیامدهای گذشت در ازدواج. پژوهش های نوین روانشناختی، 6(1) ، 187-158.

دلاور (1384). مبانی نظری و عملی چ‍وهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.

رجبی، غلامرضا، امان الهی، عباس، خجسته مهر، رضا، حسینی، محمد علی، و عطاری، یوسفعلی (1391). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری و دارو درمانی در درمان مردان مبتلا به انزال زودرس مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر اهواز. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2(4): 435-454.

­رجبی، غلامرضا،کارجوکسمایی،سونا، جباری،حوا (1390). تأثیر شناختی درمانی در کاهش افسردگی و افزایش رضایت زناشویی. مجله روان­شناسی بالینی، 2(4)، 9- 16.

زهراکار، کیانوش (1390). بررسی اثربخشی گشتالت درمانی بر افزایش سازگاری زناشویی. پژوهش‌های مشاوره، 40(10)، 72-58.

زهراکار، کیانوش (1383). بررسی رابطه ابعاد مختلف سازگاری و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی استان لرستان. تحقیق چاپ نشده، پژوهشکده تعلیم و تربیت استان لرستان.

زهراکار، کیانوش (1384). بررسی رابطه‌ جنبه‌های مختلف عملکرد خانواده و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی استان لرستان. تحقیق چاپ نشده، پژوهشکدة تعلیم و تربیت استان لرستان.

زهراکار، کیانوش (1387). مشاوره استرس: پیشایندها، پیامدها و راهبردهای درمانی استرس. تهران: بال.

قاسمی، سیمین، اعتمادی، عذرا، و احمدی، احمد (1391). بررسی تأثیر گروه درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری بر احساسات منفی زنان نسبت به خانواده همسر و رضایتمندی زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 3(2): 439-467.

نجارپوریان، سمانه، فاتحی­زاده، مریم، و عابدی، محمد­رضا (1390). بررسی اثربخشی شناخت درمانی معنوی بر سازگاری زناشویی.  فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 2(6)، 91- 105.

نظری، وکیل، محمدخانی، پروانه، و دولت­شاهی، بهروز (1390). مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی رفتاری غنی شده و زوج درمانی تلفیقی رفتاری در افزایش رضایت زناشویی. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 6(22)، 149-175.

نیسی، عبدالکاظم، کرمعلیان، حسن، و همایی، رضا (1391). بررسی تاثیر آموزش مداخله ای گروهی شناختی رفتاری مذهبی بر سلامت روانی زوجهای نابارور شهر اصفهان. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2(2): 151-162.

Baucom, D. M., Shoma, V.,  Mueser, K. T., Dauto, A. D., & Stickle, T. R. (1998). Empirically Supported Couple and Family Interventions for Marital Distress and Adult Mental Health Problem, Journal of Consulting andClinical Psychology, 66:53-88.

Baucom, D. H., & Epstein, N. (1990). Cognitive- Behavioral marital therapy. New York: Brunner/Mazel.

Baucom, D. H., Epstein, N., & Kirby, J. S. (2010). Cognitive-B behavioral Couple Therapy. In Keith S. Dobson (Ed). Handbook of cognitive therapies (3th ed., pp. 411–444).

Beck, A. T (1976). Cognitive therapy and emotional disorders. New York: New American Library.

Beck, R. & Fernandz, E. (1998). Cognitive-behavior therapy in the treatment of anger: Ameta-analysis, cognitive therapy and research, 22, 63-74.

Black, J. S., & Stephens, G. K. (1989). The influence of the spouse on American expatriate adjustment in overseas assignments. Journal of Management, 15, 529-544.

­Clark, D. M., Salkovskis, P. M., Hackmann, A., Middelton, H., Anastasiades, P., & Gelder, M. (1994). A comparison of cognitive therapy, Applied relaxation and imp amine in treatment to panic disorder. The British Journal of psychiatry, 164, 759-769.

Clark, D. M., & Ehlers, A. (1993). An overview of the cognitive theory and treatment of panic disorder. Applied and preventive psychology, 2, 131-139

­Clayton, R. (1978). The family, marriage and social change. Toronto: Heath and Co.

Corey, G. (2005). Theory and practice of counseling and psychotherapy. Pacific Grove: Brooks / cole.

Dattilio, F. M. (1993). Cognitive techniques with couples and families. The Family Journal, 1(1), 51-65.

Dattilio, F. M. & Epstein N.B. (2005). Introduction to the Special Section: The Role of Cognitive Behavioral Interventions in Couple and Family Therapy, Journal Marital and Family Therapy, 31 (10), 7-14.

­Dattilio, F. M. (2010). Cognitive-behavioral therapy with couples and families: a comprehensive guide. New York: Guilford Press.

­Dimkapa, I.D. (2010).Martial adjustment roles of couples practicing child adoption. European journal of social sciences, 13(2), 194-200.

Epstein, N., & Baucom, D. H. (2002). Enhanced cognitive-behavioral therapy for couples: A contextual approach. Washington, DC: American Psychological Association.

Fincham, F. D., Bradbury, T. N., & Scott, C. K. (1990). Cognition in marriage. In F. D. Fincham & T. N. Bradbury (Eds.), The psychology of marriage: Basic issues and applications (pp. 118–149). New York: Guilford Press.

Free, M. L. (2007). Cognitive therapy in groups: Guidelines and resources for practice. New Jersey: Johan Wiley & sons.

Gottman, J. M. (1994). What predicts divorce? Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Jacobson, N. S., Waldron, H., & Moore, D. (1980). Toward a behavioral profile of marital distress. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 48(6), 696–703.

Joshi, S. & Thingujam, N.S. (2009). Perceived emotional intelligence and marital adjustment: examining the mediating role of personality and social desirability. Journal of Indian academy of applied psychology, 35(1), 79-86.

Lam, D. H., Hayward, P., Watkins, E. R., Wright, K., Sham, P. (2005). Outcome of a two-year follow-up of cognitive therapy of relapse prevention in bipolar disorder. American journal of psychiatry. 162(2), 324-329.

Lam, D.H., Watkins, E. R., Hayward, P., Bright, J., Wright, K., Kerr, N., Parr-Davis, G., & Sham, P. (2003) A randomized controlled study of cognitive therapy for relapse prevention for bipolar affective disorder. Archives of general psychiatry, 60(2), 145-152.

Obasa, J. (1990). Work commitment, marriage role expectations and martial adjustment of married men and woman in Kwara state. Unpublished Ph. D thesis, university of ILorin, Nigeria.

Prochaska, J. O & Norcross, J. C. (2007). Systems of psychotherapy: A trans theoretical analysis. Belmont: Thomson & Brooks / cole.

Pruchno, R. M; Wilson – Genderson, F. P & Cartwright, R. (2009). Depressive symptoms and marital satisfaction in the context of chronic disease. Journal of family psychology, 23(4), 573-584.

Sharf, R. S. (2000). Theories of psychotherapy and counseling: concept and cases. Pacific Grove: Brooks / cole.

Shi, L (2001). Hamong students personal adjustment in American culture. Unpublished master's thesis, The graduate school university of Wisconsin-stout.

Teasdale, J. D. & Fennell, M, J. V (1982). Immediate effects on depression of cognitive therapy interventions. Cognitive therapy and research, 6(3), 343-352.

Thomas, E. J. (1977). Martial communication and decision making. New York: Free press.

Nichols, M. P. & Schwartz, R. C., (2003). Family Therapy: Concepts and Methods, Boston, MA, Allyn and Bacon.

Dattilio, F. M. (2005b). Restructuring family schemas: A cognitive-behavioral perspective. Journal of Marital and Family Therapy, 31(1), 15–30.

 

مشاوره و روان درمانی خانواده

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 14
بهار و تابستان 1393
صفحه 317-339

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار