هم سنجی تأثیر شرکت زوجین در نشست‌های روان- آموزشی طرح‌واره درمانی با درمانگری پذیرش و تعهد در بی‌رمقی زناشویی

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

4 استاد گروه مشاوره، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

چکیده

افزایش تراز بی‌رمقی زناشویی به‌تدریج مایه درگیر شدن زوج‌ها در رابطۀ پرتنش و ناکام کننده و سرانجام سستی پیوند زناشویی می‌گردد. این پژوهش با هدف هم سنجی تأثیر شرکت زوج‌ها در نشست‌های روان- آموزشگری طرح‌واره درمانی با درمانگری پذیرش و تعهد بر بی‌رمقی زناشویی زوج‌ها انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون سه گروهی بود. جامعۀ آماری، شامل همه زوج‌ها درگیر در تعارض زناشویی بود که در سال 1395 به مناطق )5-1 شهر تهران مراجعه کرده بودند. از میان آن‌ها 120 نفر به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس 48 فرد (24 زوج و زوجه) دارای تراز نسبتاً بالاتر در سنجه بی‌رمقی زناشویی پاینز (1996) به‌تصادف در سه گروه، 16 نفری (هشت زوجی) گمارده شدند. دو گروه آزمایش و یک گروه گواه. دو گروه آزمایش جداگانه در 12 نشست هفتگی 90 دقیقه‌ای مداخله­های پژوهش شرکت کردند و گروه گواه در این مدت در لیست انتظار ماندند. سنجه بی‌رمقی زناشویی پاینز  در همه مراحل ابزار گردآوری داده‌ها بود. برآیند تحلیل کوواریانس نشان داد تفاوت میان گروه­ها معنی­دار است (0/05P<، F=200/77=  ). افزون بر آن، برآیند آزمون توکی نشان داد طرح‌واره ­درمانی در هم سنجی با درمانگری پذیرش و تعهد در کاهش بی­رمقی زناشویی و دو مؤلفه خستگی هیجانی و خستگی ذهنی کارسازتر بود (0/01≥P). برآیندهای این پژوهش نشان داد مداخلۀ روان- آموزشگری طرح‌واره درمانی با ایجاد بینش زوج‌ها درباره علل پدیدایی شناخت، هیجان و رفتار میان فردی ناسازگار و چگونگی زدودن آن‌ها در کاهش بی‌رمقی زناشویی کارسازتر بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comparison of the effect of the couples' participation in psycho-educational sessions of schema therapy and acceptance and commitment therapy on marital burnout

نویسندگان [English]

  • Masoume Hemati 1
  • Mohammad Ebrahim Maddahi 2
  • Javad Khalatbari 3
  • Simin Hoseinian 4
1 Student of PHD, Faculty of Humanities & Social Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Assistant professor, Shahed University, Tehran, Iran
3 Associate professor of Psychology, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran
4 Professor of counseling, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Increasing the level of marital burnout gradually led to involvement of the couples in a stressful and frustrating relationship and eventually leads to weaken the marriage. This study was administered aimed to the comparison of the effect of couples' participation in psycho-educational sessions of schema therapy and acceptance and commitment therapy on marital burnout. The study was quasi experimental with the pretest-posttest design of three groups. The statistical population consisted of all of involved couples in marital conflict that referred to the regions of 1-5 of Tehran's counseling centers, in 2016 that among them 120 subjects were selected using convenient sampling method. Then, 48 subjects (24 husband and wife) with the almost higher level in Pines' Marital Burnout Inventory (1996) were assigned randomly into three groups with 16 subjects (8 couples), two experimental groups, and one control group. The couples of experimental groups participated separately in 12 weekly sessions of 90 minutes of study's interventions and in this period, the control group stayed in waiting list. In all stages, the Pines' Marital Burnout Inventory (1996) was the research instrument for data gathering. The results of covariance analysis indicated that the differences among the groups were significant (F= 200/77, p<0.05). In addition, the result of the Tukey's follow-up test showed that in comparison with the acceptance and commitment therapy, the schema therapy were more effective in reducing the marital burnout and two components of emotional exhaustion and psychological exhaustion (p≤0.001). The findings of this study indicated that the psycho-educational intervention of schema therapy. By creating couples' insight about the causes of the development of cognition, emotion and dysfunctional interpersonal behavior, and how eliminate them was more effective in reducing marital burnout.

کلیدواژه‌ها [English]

  • couple
  • schema
  • acceptance
  • commitment
  • Burnout
  • exhaustion

مراجع

منابع فارسی
ایزدی، راضیه؛ و عابدی، محمدرضا. (1392). پذیرش و تعهد. چاپ اول، تهران: جنگل، کاوشیار.
برنشتاین، فلیپ؛ برنشتاین، مارسی. (1996). روش­های درمان مشکلات زناشویی. ترجمه حسن توزنده­جانی و نسرین کمال پور (1380). چاپ اول، مشهد: مرندیز.
پاینز، آیالامالچ. (1381). چه کنیم تا عشق رؤیایی به بی‌رمقی نینجامد؟ ترجمه فاطمه شاداب. تهران: انتشارات ققنوس.
پیر فلک، مهرداد؛ سودانی، منصور؛ و شفیع­آبادی، عبداله. (1393). تأثیر زوج­درمانی گروهی شناختی- رفتاری (GCBCT) بر کاهش دل‌زدگی زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 4 (2)، 267-247.
تقی یار، زهرا؛ پهلوان­زاده، فرشاد؛ و سماوی، سید عبدالوهاب. (1395). تأثیر طرح‌واره درمانی بر سرخوردگی زناشویی زنان متأهل. مجله زن و مطالعات خانواده، 9 (34)، 49-63.
حیدریان فر، نرگس؛ و امان الهی، عباس (1395). زوج­درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): راهنمای گام‌به‌گام درمانگران در کار با زوج‌ها. اهواز: انتشارات علوم و فنون پزشکی.
حیدریان فر، نرگس؛ امان الهی، عباس؛ خجسته مهر، رضا و ایمانی، مهدی. (1394). بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش کیفیت و سازگاری زناشویی زوج‌های شهرستان دزفول، مجله دستاوردهای روانشناسی بالینی، 1(3)، 66-49.
داور نیا، رضا؛ زهرا کار، کیانوش؛ معیری، نسیم؛ و شاکرمی، محمد. (1394). بررسی کارایی زوج­درمانی هیجان‌مدار به شیوه گروهی بر کاهش فرسودگی زناشویی زنان. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 25 (2)، 132-140.
شاکری، زینب. (1393). بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کاهش دل‌زدگی زناشویی زنان متأهل شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
شوانی، اسماعیل؛ زهرا کار، کیانوش؛ و رسولی، محسن. (1395). تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش مؤلفه­های فرسودگی زناشویی زنان دارای همسر جانباز. فصلنامه طب جانباز، 8 (2)، 112-118.
صلواتی، مژگان؛ یکه یزدان دوست، رخساره. (1388). طرحواره­درمانی (راهنمای ویژه متخصصان روان­شناسی بالینی). چاپ اول، تهران: نشر دانژه.
قاری، عادل. (1393). تأثیر رویکرد پذیرش و تعهد بر دل‌زدگی زناشویی و بخشش زوج‌ها مراجعه­کننده به مرکز خدمات اجتماعی و مشاوره سازمان زندان­های استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت.
کیانی، احمدرضا؛ اسدی شیشه­گران، سارا؛ اسماعیلی قاضی ولویی، فریبا؛ و زوار، مجید. (1395). پیش­بینی دل‌زدگی زناشویی بر اساس ابرازگری هیجانی و اسنادهای زناشویی در افراد متأهل مراجعه­کننده به مراکز بهزیستی شهر اردبیل، پژوهش­های مشاوره، 15 (59)، 58-75.
مختاری، سمانه. (1388). بررسی تأثیر طرح‌واره درمانی بر رضایت زناشویی افراد متأهل مبتلابه اختلال شخصیت وسواسی جبری در شهر اصفهان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا (س).
مرشدی، مهدی؛ داور نیا، رضا؛ زهرا کار، کیانوش؛ محمودی، محمد جلال؛ شاکرمی، محمد. (1394). کارایی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کاهش فرسودگی زناشویی زوج­ها. نشریه پژوهش پرستاری، 10 (4)، 76-87.
نادری، فرح؛ افتخار، زهرا؛ و آملازاده، صغری (1388). رابطه ویژگی­های شخصیت و روابط صمیمی همسر با دل‌زدگی زناشویی در همسران معتادان مرد اهواز. روانشناسی اجتماعی (یافته­های نو در روانشناسی)، 4(11)، 61-78.
نویدی، فاطمه. (1384). بررسی و رابطه دل‌زدگی زناشویی با عوامل جو سازمانی در کارکنان ادارات آموزش‌وپرورش و پرستاران بیمارستان‌های شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت؛ ویشار، مارجوی. (2003). طرح‌واره درمانی: راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی. ترجمه حسن حمید پورحمیدپور و زهرا اندوز (1393). چاپ چهارم، تهران: ارجمند.
یوسفی، رحیم؛ عابدین، علیرضا؛ تیرگری، عبدالحکیم و فتح­آبادی، جلیل. (1389). تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر طرح‌واره‌ها در ارتقای رضایت زناشویی. فصلنامه روانشناسی بالینی، 2 (3)، 25-38.
یوسفی، رحیم؛ عابدین، علیرضا؛ فتح­آبادی، جلیل؛ و تیرگری، عبدالحکیم. (1390). مقایسه اثربخشی دو مداخله آموزش گروهی طرح‌واره­ محور و سبک زندگی محور در ارتقاء سطح بینش شناختی زوجین دارای نارضایتی زناشویی. مشاوره و روان­درمانی خانواده، 1 (2)، 139-160.
یوسفی، ناصر. (1390). مقایسه اثربخشی دو رویکرد خانواده‌درمانی مبتنی بر طرح‌واره ­درمانی و نظام عاطفی بوون بر طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق شهر سقز. اصول بهداشت روانی، 13 (4): 373-356.
References
Arntz, A., & Jacob, G. (2013). Schema Therapy in practice: An introductory guide to the schema mode approach. Oxford, UK: Wiley‐Blackwell.
Bakker, A. B. (2009). The crossover of burnout and its relation to partner health. Stress and Health, 25, 343-353.
Biglan, A., Hayes, S. C., & Pistorello, J. (2008). Acceptance and commitment: Implications for prevention science. Prevention Science, 9(3), 139-152.
Bloy, S., Oliver, J. E., & Morris, E. (2011). Using acceptance and commitment therapy with people with psychosis: A case study. Clinical Case Studies, 9(3): 347-359.
Brummelhuis, L. L., Ter Hoeven, C. L., Bakker, A. B., & Peper, B. (2011). Breaking through the loss cycle of burnout: The role of motivation. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 84, 268–287.
Christensen, A., Atkins, D.C., Berns, S., Wheeler, J., Baucom, D.H., & Simpson, L.E. (2004). Traditional Versus Integrative Behavioral Couple Therapy for Significantly and Chronically Distressed Married Couples. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72(2), 176-91.
Edlati, A., & Redzuan, M. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction; Journal of American Science, 6(4), 132-137.
Harris, R. (2009). ACT with love: Stop Struggling, Reconcile differences and strengthen your relationship with acceptance and commitment therapy. Oakland, CA: New Harbinger.
Hayes, S. C., Levin, M. E., Plumb-Vilardaga, J., Villatte, J. L., & Pistorello, J. (2013). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy. Behavior Therapy, 44(2), 180-198.
Heilemanna, H.C., Pieters, P.K., Kehine, P., & Yang, Q. (2011). Schema therapy, motivational interviewing, and collaborative-mapping as treatment for depression among low income. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 42, 473-480.
Ioannis, A., Malogiannis, A.A, Areti, S., Aikaterini, A., Spyridoula, K., Eirini, T., Miranda, V., Artemios, P., George P., & Iannis Z. (2014). Schema Therapy for patients with chronic depression. A single case series study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45, 319-329.
Khajouei Nia, M., Ghiasi, M., Izadi, S., & Sarami Forooshani, G. H. (2015). Study Early Maladaptive Schemas as Predictors of Marital Dissatisfaction in India and Iran- Role of Conditional Schemas as a Mediator and Moderator. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(11), 590-597
Kindynis, S., Burlacu, S., Louville, P., & Limosin, F. (2013). Effect of schema-focused therapy on depression, anxiety and maladaptive cognitive schemas in the elderly. Encephale, 39(6), 393-400.
Lingren, HG. (Cited 2003). Marriage burnout. Available from: http://utahmarriage.org.
Masuda, A., Hayes, S.C., Sackett, C.F., & Twohig, MP. (2004). Cognitive diffusion and self-relevant negative thoughts: Examining the impact of a 90-year-old technique. Behavior Research Therapy; 42(4), 477-485.
Papalia, D.E., Gross, D., & Feldman R.D. (2003). Child development: A topical approach and making. New York: McGraw Hill.
Pines, A. M. & Nunes, R. (2003). The relationship between career and couple burnout: implications for career and couple counseling. Employment Counseling; 74(2), 50-64.
Pines, A. (1996). Couple burnout: Causes and cures. New York: Routledge.
Pokorska, J., Farrell, A., Evanschitzky, H., & Pillai, K. (2013). Relationship fading in business-to-consumer context. In S. Sezgin, E. Karaosmanoglu, & A. B. Elmadag Bas (Eds.), EMAC. 42nd annual EMAC conference: lost in translation
Priemer, M., Talbot, F., & French, D.J. (2015). Impact of self-help schema therapy on psychological distress and early maladaptive schemas: A randomized controlled trial. Behavior Change, 32, 59-73.
Rijkeboer, M.M., & de Boo, G.M. (2009). Early maladaptive schemas in children: Development and validation of the schema inventory for children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 41 (2), 102-109.
Simeone-DiFrancesco, C., Roediger, E., & Stevens, B.A. (2015). Schema therapy with couples: A practitioner's guide to healing relationships. Wiley-Blackwell Press.
Thimm, J.C. (2010). Personality and early maladaptive schemas: A five-factor model perspective. Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41, 373-380.
Tree, H.A. (2009). Multiple sclerosis severity, pain intensity, and psychosocial factors: Associations with perceived social support, hope, optimism, depression, and fatigue. University of Kansas.
Twohig, M. P. (2009). The application of acceptance and commitment therapy to obsessive-compulsive disorder. Cognitive Behavior Practice; 16(1), 18.28.
Van Plet, M. A. (2009). Crossover of burnout among health care professionals. Journal of marriage and the family; 85, 210-30.
Walsh, F. (2002).A Family Resilience Framework: Innovative Practice Applications. Family Relations, 51, 130.138.
Walsh, F. (2006). Strengthening family resilience. (2nd Ed). New York: Guilford Press.
Woidneck, M. R., Morrison, K. L., & Twohig, M. P. (2013). Acceptance and Commitment Therapy for the Treatment of Posttraumatic Stress among Adolescents. Behavior Modification, 38(4), 451–476.
References in Persian
Bernstein, FH. & Bernstein, MT. (2002). The treatment method of marital problems. Translated by Toozandehjani, H. & Kamalpoor, N. Mashhad: Marandiz.
Davarniya, R., Zahrakar, K., Moayeri, N., & Shakarami, M. (2015). Assessing the performance of emotionally-focused group couples therapy (EFCT) on reducing couple burnout in women. Medical Sciences. 25 (2), 132-140.
Ghari, A. (2014). Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Marital Burnout and forgiving couples that referring to the Social Services and Counseling Center of the Isfahan Prisons Organization. Master's Thesis, Shiraz, Islamic Azad University of Marvdasht.
Heydarianfar, N., Amanelahi, A., Khojastemehr, R., & Iman, M. (2015). Effectiveness of acceptance and commitment therapy (ACT) in increase marital quality and marital adjustment among couples city of Dezful. Journal of Psychological Achievements. 1(3): 49-66.
Heydarianfar, N., Amanelahi, A. (2016). Acceptance and commitment therapy: Apractical guide for therapies. Ahwaz: Medical sciences & Technology.
Izadi, R. & Abedi, MR. (2013). Acceptance and commitment. Tehran, Jungle.
Kianichalmari, A., Asadi, S., Esmaeili, F., & Zavar, M. (2016). Prediction of marital burnout based on emotional expressiveness and marital attributions in married people referring to the welfare organization in Ardabil. Journal of Counseling Research, 15 (59): 58-75.
Mokhtari, S. (2009). The Effectiveness of Schema Therapy on Marital satisfaction of Married people with obsessive compulsive disorder in Isfahan. Master's Thesis, Tehran, Alzahra.
Morshedi M, Davarniya R, Zahrakar K, Mahmudi M, Shakarami M. (2016). The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on reducing marital burnout of couples. Iranian Journal of Nursing Research, 10(4), 76-87.
Naderi, F. Eftekhar, Z. & Amolazadeh, S. (2009). Relationship between personality traits and spouse's intimate relationships with marital burnout in women's Ahwaz have addict husbands. Journal of Social psychology. 4(11), 61-78.
Narimani, M., & Bakhshayesh, R. (2015).The effectiveness of acceptance/ commitment training on the psychological well-being, emotional and marital satisfaction in divorce. Journal of Counseling Research, 13 (52), 108-123.
Navidi, F. (2005). Surveying and comparing the couple burnout with factors of organizational climate in staff of Department of Education and nurses of hospitals of Tehran. Master thesis of counselling, Tehran, Shahid Beheshti University.
Pines, A. (2002). Couple burnout: Causes and cures. Translated by shadab, F. Tehran: Qoqnoos.
Pirfalak, M. Sodani, M. & shafiabadi, A. (2014). The Efficacy of Group Cognitive-Behavioral Couple’s Therapy (GCBCT) on the Decrease of Couple Burnout. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 4(2), 247-267.
Salavati, M. & Yekeyazdandoost, R. (2009). Schema therapy: Special Guide for Clinical Psychologist. Tehran, Danjeh.
Salmani lotfabadi, M. (2010). The effectiveness of cognitive group therapy focused on the schema on reduce the symptoms of depression in students. Master's Thesis, Ardebil, Ardebil University Researcher.
Seydi, M. Farahmand, S. Amini, M. & Hoseyni, SM. (2014). Relationship between Family Communication Pattern and Personality Traits with Psychological Well Bing in Multiple Sclerosis Patients, Psychological methods and models, 3(11), 17-38.
Shakeri, Z. (2014). The effectiveness of acceptance and commitment therapy on reduce the marital burnout, Master's Thesis, Tehran, Allameh Tabatabaei University.
Showani E, Zahrakar K, Rasooli M. (2016). Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Reducing the Components of Marital Burnout in Veterans Spouses. Iran J War Public Health. 8 (2), 111-118.
Taghiyar, Z. Pahlavanzadeh, F. & Samavi, SV. (2016). The Effectiveness of Schema Therapy on Marital Frustration of Married Women. Woman & study of family, 9(34), 49-63.
Young, J.E., Klosko, J.S., & Weishaar, M.E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. New York: Guilford Press.
Yousefi, N. (2011). Comparison of the effectiveness of family therapy based on schema therapy and Bowen's emotional system therapy on the early maladaptive schema among divorce applicant clients in Saqez. The quarterly journal of Fundamentals of mental Health, 13 (4), 373-356.
Yousefi, R. Abedin, A. Fathabadi, J. & Tirgari, A. (2011). Comparison of the effectiveness of schema-focused and life style-focused group training on cognitive insight enhancement in couples with marital dissatisfaction. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 1(2), 139-160.
Yousefi, R., Abedin, AR., Tirgari, A., & Fathabadi, J. (2009). The effectiveness of intervention based on Schemas model on marital satisfaction enhancement. Journal of Clinical Psychology, 2, 3(7), 25-18.
مشاوره و روان درمانی خانواده
دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 23
پیاپی 23
مرداد 1396
صفحه 103-124

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 اسفند 1395
  • تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 18 تیر 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار