وظایف زن در زندگی زناشویی و نقش آن در استوار ساختن بنیاد خانواده از دیدگاه فقه اسلامی

نویسندگان

1 استادیار ،گروه فقه شافعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 استادیار، گروه فقه شافعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران،

3 کارشناسی ارشد، فقه شافعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

دین اسلام جایگاه والایی را به خانواده بخشیده است. ازاین‌رو برای هریک از همسران در راستای استواری این نهاد وظایفی قرار داده است. هدف پژوهش حاضر بررسی وظایف زن در زندگی زناشویی از دیدگاه فقه اسلامی و تأثیر آن بر استوار ساختن بنیاد خانواده است. پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با به کار بستن تحلیل محتوا به انجام رسیده است. داده‌های پژوهش بر پایه‌ی روش کتابخانه‌ای و اسنادی گردآوری شده است. استوار ساختن بنیاد خانواده به معنای رعایت حقوق متقابل میان همسران، فراگیری اصل عدالت و حاکمیت اخلاق برای برآورده ساختن هدف والای آفرینش آدم و به تکامل رسیدن او، برخورداری از جامعه سالم و ایمن و توانمند و سرانجام تداوم نسل است. تفحص داده‌ها نشان داد وظایفی که زن بر عهده دارد عبارت است از: پیروی و فرمان‌برداری؛ حُسن معاشرت و خوش‌رفتاری؛ خودآرایی و آرایش؛ محافظت از منزل و اموال در غیاب همسر؛ حفظ کرامت؛ تعاون و همکاری در تربیت فرزندان؛ خروج از منزل با کسب اجازه و نیکی به والدین و خویشان. بر پایه برآیندهای این پژوهش می‌توان گفت که از پیامدهای رعایت وظایف یادشده برپایی آرامش و مودّت در خانواده، پایداری دل‌بستگی و همدلی میان همسران و سرانجام جلوگیری از روی دادن اختلافات خانوادگی است؛ بنابراین، آموزش این وظایف و تأثیر آن‌ها در آرامش و استواری خانواده، در برنامه‌ها و کاربست‌های مشاوره و روان درمانی خانواده پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Wife's duties in marital life and their role in stabilization of the family unit from the viewpoint of Islamic Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Farzad Parsa 1
  • Sohila Rostami 2
  • Shilan Sajadi 3
1 Assistant professor, department of shaf’I jurisprudence, University of Kurdistan, sanandaj , Iran .
2 Assistant professor, department of shaf’I jurisprudence, University of Kurdistan, sanandaj , Iran .
3 Master degree, department of shaf’I jurisprudence, University of Kurdistan, sanandaj , Iran
چکیده [English]

The religion of Islam donated a prominent position to the family. Therefore, that along side of the stabilization of this unit has been settled duties for each of the spouses. The aim of the current research was to investigation of the wife's duties in marital life from the viewpoint of Islamic Jurisprudence and their effect on stabilization of the family unit. The research was descriptive- analytical and was conducted using content analysis. The data gathered based on library and documentary method. The stabilization of the family unit means to regard for the reciprocal rights between spouses, learning the justice's principal and governing the morality to fulfilling the prominent goal of the human's creation and reach to perfection, achieving healthy, safe and empowered society and finally to the continuance of generation. The examination of the data revealed that the duties that the wife is responsibled for are as follows: obedience and compliance, sociability and affability, beautifying and self make-up, preserving the house and belongings in the absence of husband, maintain the dignity, cooperation and collaboration in upbringing the children, leaving home by permission and favour to parents and relatives. According to the research, findings can said that the consequences of regard of the mentioned duties are to set up relaxation and cordiality in the family, resistance of attachment and empathy between spouses and ultimately preventing the occurence of marital discords. Therefore, recommended to establish the training of these duties and their impact on relaxation and stabilization of the family in the programs and practices of family counseling and psychotherapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stabilization of the family
  • unit of family
  • woman
  • duties

مراجع

قرآن کریم
إبن حجر عسقلانی، شهاب الدین. (1408).فتح الباری بشرح صحیح البخاری. بیروت: دار التراث العربی.
همو. (بی‌تا). بلوغ المرام. بی جا.
ابن حجر هیتمی، شهاب‌الدین. (بی‌تا). الفتاوى الکبرى الفقهیة. بیروت: دارالفکر.
ابن قدامه، عبدالله بن احمد. (1405). المغنی فی فقه الإمام أحمد بن حنبل الشیبانی. بیروت: دارالفکر.
ابن قیم، محمد بن أبی بکر. (1415). زاد المعاد فی هدی خیر العباد. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ارسطو. (بی‌تا). اصول حکومت آتن، ترجمه ابراهیم باستانی پاریزی. چ 2. تهران: انتشارات کتابهای جیبی. (تاریخ انتشاراثر به زبان اصلی، 1996).
افلاطون. (1354). قوانین. ترجمه محمد رضا لطفی. تهران: بنگاه مطبوعاتی صفی علیشاه. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی،1988).
امینی، سمیه. (1389). زن بودن چیست؟ زن موفق کیست؟ دانلود از سایت http://www.islahweb.org
بارتلمه، کریستیان. (1377). زن در حقوق ساسانی. ترجمه صاحب الزمانی. تهران: بنگاه مطبوعاتی عطایی. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1958).
بخاری، أبو عبد اللّه محمّد بن اسماعیل. (بی‌تا). الجامع الصحیح المسمی بصحیح البخاری. بیروت: دار صادر.
بدران، بدران أبو العینین بدران. (1381). تاریخ فقه اسلامی، ترجمه نوید نقشبندی. سنندج: دانشگاه کردستان. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، بدون تاریخ).
بدیوی، یوسف علی. (1417). حق الزوجة علی الزوج و حق الزوج علی الزوجة. بیروت: دار ابن کثیر.
بستان، حسین. (1390). نابرابری جنسی از دیدگاه اسلام و فمنیسم. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
بهوتی، منصور بن یونس. (1402). کشاف القناع عن متن الإقناع. بیروت: دار الفکر.
بیهقی، أبو بکر. (1424). السنن الکبرى وفی ذیله الجوهر النقی. هند: مجلس دائرة المعارف النظامیة الکائنة.
 پطروشفسکی، ایلیا پاولویچ. (1351). اسلام در ایران. ترجمه: کریم کشاورز. چ 1. تهران: انتشارات پیام. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1985).
تلیدی، عبداللّه. (1411). المرأة المتبرجة و أَثرها السییء فی الأمة. قاهره: دار ابن حزم.
تورات (عهد عتیق). (بی‌تا). انجمن کتاب مقدس ایران.
حسن، حسن ابراهیم. (1385). تاریخ سیاسی اسلام. ترجمه ابو القاسم پاینده. تهران: بدرقه جاویدان. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1996).
شوقی، أبو خلیل. (1355). اسلام در زندان اتهام. ترجمه حسن اکبری مرزناک. تهران: انتشارات بعثت. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1982).
دسوقی، محمد عرفه. (بی‌تا). حاشیة الدسوقی على الشرح الکبیر. بیروت: دارالفکر.
دمیاطی، أبی بکر ابن السید محمد شطا. (بی‌تا). حاشیة إعانة الطالبین على حل ألفاظ فتح المعین لشرح قرة العین بمهمات الدین. بیروت: دارالفکر.
دورانت، ویل. (1376). تاریخ تمدن. ترجمه آرام، احمد و پاشایی، ع و آریان پور، امیرحسین. چ 5. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. (تاریخ انتشار اثر به زبان‌اصلی، 1954).
روحی، زهرا. (1390). تحکیم خانواده و راهکارهای تقویت آن. مجله طهورا. زمستان، 11: 130-109.
زحیلی، وهبه. (بی‌تا). الفقه الإسلامی و أدلّته. ط 3. دمشق: دارالفکر.
زمخشری، أبو القاسم. (بی‌تا). الکشاف عن حقائق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
زیدان، عبدالکریم. (1431). المفصّل فی احکام المرأة و البیت المسلم فی الشریعة الإسلامیة. بیروت: مؤسسة الرسالة.
سلیمی، عبدالعزیز. (1394). فقه خانواده در جهان معاصر. تهران: نشر احسان.
سیوطی، جلال الدین. (بی‌تا). جامع الأحادیث. بی جا.
شربجی، علی. (1422). الاسرة السعیدة و اسس بنائها. بیروت: الیمامة.
صدر حسینی، سید علی‌رضا. (1392). حق استمتاع زوج و وظیفه تمکین زوجه. دانلود از سایت: http://www.sadrsite.com
طباطبایی، سید محمّد حسین. (1983). المیزان فی تفسیرالقرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی.
طبری، محمّد بن جریر. (1991). تاریخ الطبری. ط 3. بیروت: دار الکتب العلمیة.
عزاز، بدریة. (بی‌تا). المرأة ماذا بعد السقوط. کویت: مکتبة المنار الإسلامیة.
علاسوند، فریبا. (1390). زن در اسلام. قم: هاجر.
عک، عبدالرحمن. (1423). واجبات المرأة المسلمة فی الضوء القرآن و السنة. بیروت: دارالمعرفة.
عینی، بدرالدین محمود بن أحمد. (بی‌تا). عمدة القارئ شرح صحیح البخاری. بیروت: دار الفکر.
فوری، علاء الدین علی. (1401). کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال. بیروت: مؤسسة الرسالة.
قطب، سید. (1412). فی ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.
کاتوزیان، ناصر. (1388). دوره حقوق مدنی: خانواده. ج 1. نکاح و طلاق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کمالی، سید علی. (بی‌تا). قرآن و مقام زن. چ 2. تهران: انتشارات اسوه.
محمود، علی عبد الحلیم. (2001). المرأة المسلمة و فقه الدعوة إلی اللّه. ط 4. دارالوفاء.
مسلم، أبو الحسن مسلم بن الحجاج النیشابوری. (بی‌تا). الجامع الصحیح المسمی بصحیح مسلم. پژوهش و ترقیم: محمد فؤاد عبد الباقی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مسیکه بر، فتنَت. (1992). حقوق المرأة بین الشرع الإسلامی و الشرعة العالمیة لحقوق الإنسان. ط 1. بیروت: موسسة المعارف.
مطهری، مرتضی. (1371). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
مولوی، جلال الدین. (بی‌تا). مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون. دفتر اول. بیت 2314- 2311.
 نسایی، أحمد بن شعیب أبو عبد الرحمن. (1406). المجتبى من السنن. حلب: مکتب المطبوعات الإسلامیة.
نفیسی، سعید. (1384). تاریخ اجتماعی ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان. به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار. چ 1. تهران: انتشارات اساطیر.
نوابخش، ع. (بی‌تا). زن در تاریخ. ج 1. تهران: نشر رفعت.
نوری، اعظم. (1389). عوامل تحکیم و ثبات خانواده. مجله طهورا. پاییز و زمستان، 7: 178-145.
مشاوره و روان درمانی خانواده
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 22
پیاپی 22 پاییز و زمستان
اسفند 1395
صفحه 165-187

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1395
  • تاریخ پذیرش: 12 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار