اثربخشی زوج‌درمانی خودتنظیمی در ابراز احساسات مثبت و رضایت زناشویی

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران

2 دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

3 کارشناس ارشد مشاوره خانواده/ عضو تخصصی مرکز مشاوره آموزش‌وپرورش ناحیه 5 تبریز (نویسنده مسئول)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر زوج‌درمانی خودتنظیمی در ارتقاء رضایت زناشویی و ابراز احساسات مثبت در برابر همسر انجام شد. در این راستا از میان همۀ زوجین دارای مشکلات زناشویی شهر اردبیل شمار 24 زوج داوطلب با به‌کارگیری روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس به‌طور تصادفی به دو گروه گواه و آزمایش گمارده شدند. اعضای گروه آزمایش که دربرگیرندۀ 12 زوج بودند تحت زوج‌درمانی خودتنظیمی قرار گرفتند، درحالی‌که اعضای گروه گواه مداخله‌ای را دریافت نکردند. اگرچه، در آغاز از زوجین خواسته شد تا ابزار سنجش مورداستفاده در این پژوهش یعنی فهرست رضایت زناشوییIMS) ) و پرسشنامۀ احساسات مثبت در برابر همسر (PFQ) را تکمیل نمایند و پرسشنامه‌ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای هر دودو گروه به کار گرفته شد. تحلیل یافته‌ها با به‌کارگیری آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که زوج‌درمانی خودتنظیمی منجر به ارتقاء سطح رضایت زناشویی گروه آزمایش نسبت به گواه شده و همچنین، این مداخله به افزایش معنی‌دار میانگین نمرات احساسات مثبت در برابر همسر در گروه آزمایش گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که زوج‌درمانی خودتنظیمی می‌تواند به‌عنوان یک برنامه درمانی سودمند در ارتقاء سطح رضایت زناشویی و ابراز احساسات مثبت در برابر همسر به کار رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Self– regulation Couple Therapy in Marital Satisfaction and Expression of Positive Feelings

نویسندگان [English]

  • Ali Khalegkhah 1
  • Hossen Ghamari 2
  • Maryam Marandi 3
1 Assistant Professor, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran
2 Associate Professor of Faculty of Education and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran
3 Master of Family Counseling / Specialist Education and Training Center, District 5, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Recent research has studied effectiveness of self –regulation couple therapy in marital satisfaction and expression of positive feelings. Thus, 24 couples studied in two groups of test and control. As a first step, they get index of marital satisfaction and positive feeling questionnaire test. The test group received self– regulation couple therapy whereas the control group received any care. After getting care both groups get the test again and implementing Covariance analysis on results proved that in marital satisfaction and expression of positive feelings have improved meaning fully. Whole research proved that self –regulation couple therapy to considers as a care method for marital satisfaction and expression of positive feelings toward spouse.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-regulation couple therapy
  • marital satisfaction
  • expression of positive feelings toward spouse
منابع
بلاچ، سیدنی. (1370). مقدمه‌ای بر روان‌درمانی: نظریه‌ها و روش‌های رایج. ترجمۀ مهدی قرچه داغی. تهران: انتشارات رشد.
تبریزی، مصطفی. (1383). بررسی و هم سنجی اثربخشی گروه‌درمانی تلفیقی همسرها: درمان گروهی بک و کتاب‌درمانی در ‌کاهش نارضایتی زناشویی (رساله‌ دکتری)، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
ثنائی، باقر. (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج، چاپ دوم، تهران: انتشارات بعثت.
جانباز ‌فریدونی، کبری؛ تبریزی، مصطفی؛ نوابی نژاد، شکوه. (1387). اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه‌مدت خود نظم‌بخشی بر افزایش رضایت زناشویی مراجعین درمانگاه فرهنگیان شهرستان بابلسر. فصلنامه‌ خانواده پژوهی،4، 228 -213.
حسن‌‌‌آبادی، حسین؛ مجرد، سعید؛ سلطانی فر، عاطفه. (1390). بررسی اثربخشی درمان هیجان مدار (EFT) بر سازش یافتگی زناشویی و عواطف مثبت همسرهای دارای روابط خارج از ازدواج. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره دانشگاه فردوسی مشهد، 1(2)،38-25
حیاتی، مژگان؛ اعتمادی، احمد؛ تبریزی، مصطفی؛ برجعلی، احمد. (1387). بررسی اثربخشی رویکرد درمانی هیجان مدار بر میزان رضایت زناشویی زوجین. پیک نور، 8(1)، 54-44.
حیدری تفرشی، غلام‌حسین. (1391). رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری در تبیین رابطه میان سبک دل‌بستگی و منبع کنترل، رضایتمندی زناشویی در اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، 3 (3)،44-23
خجسته مهر، رضا؛ عطاری، یوسفعلی؛ شیر الی نیا، خدیجه. (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی و احساسات مثبت در برابر همسر در زوجین شهر اهواز. تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره،7(27)،96-81
دی آن جلیس، باربارا. (1387). لحظه‌های ناب و حقیقی. ترجمۀ هادی ابراهیمی، چاپ دوم، تهران: انتشارات نسل نواندیش.
دی آن جلیس، باربارا. (1384). آیا تو آن گمشده‌ام هستی؟ ترجمۀ هادی ابراهیمی، چاپ سوم، تهران: انتشارات نسل نواندیش.
روشن، رسول؛ علینقی، علیرضا؛ ثنایی، باقر؛ ملیانی، مهدیه. (1391). اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر خود در ارتقاء سازش یافتگی زناشویی زوجین دارای مشکلات زناشویی مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره. فصلنامه‌ مشاوره و روان‌درمانی، 2(2)، 233-221.
شاهی، عبدالستار؛ غفاری، ابراهیم؛ قاسمی، خلیل. (1390). رابطۀ سلامت روان و رضایتمندی زناشویی زوجین. دوماهنامه‌ علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه،11(2)، 126-119.
شولتز، دوان پی؛ شولتز، سیدنی ‌الن. (1388). نظریه‌های شخصیت. ترجمۀ یحیی سید محمدی، چاپ چهاردهم، تهران: نشر ویرایش.
 ضیاءالحق، مریم؛ حسن‌آبادی، حسین؛ قنبری هاشم‌آبادی، بهرام علی و مدرس غروی، مرتضی. (1391). تأثیر زوج‌درمانی هیجان مدار بر سازش یافتگی زناشویی. فصلنامه خانواده پژوهی، 29(1)،66-49.
علوی‌زاده، محمدرضا. (1389). زوج‌درمانی مبتنی بر خودگردانی کوتاه‌مدت: یاری به زوجین برای کمک به خودشان. اندیشه و رفتار، 4(16)،36-27.
فاتحی زاده، مریم؛ ملکیها، مرضیه؛ طغیانی، زهرا. (1390). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی به شیوه‌ "آموزش خودتنظیمی " بر سلامت روان زوجین شاهد و ایثارگر اصفهان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی،2 (6)،71-61.
فراست، زهره. (1381). بررسی و هم سنجی‌ منبع کنترل و رضایت زناشویی در میان زنان شاغل و خانه‌دار شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، تهران، دانشگاه تربیت‌معلم
فلاح زاده، هاجر؛ ثنایی ذاکر، باقر. (1391). تعیین میزان اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار و زوج‌درمانی سیستمی تلفیقی در افزایش سازش یافتگی زناشویی همسرهای دارای صدمه دل‌بستگی. پژوهش‌ها اجتماعی-روان‌شناختی زنان،4(10)،110-087
کج‌باف، محمدباقر؛ مقدس، مائده؛ آقایی، اصغر. (1390). اثربخشی آموزشی راهبردی برنامه‌ریزی عصبی – کلامی بر سازش یافتگی زناشویی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی 40(46)،40-30.
گلدن برگ، ایرنه؛ گلدن برگ، هربرت. (1389). خانواده‌درمانی. ترجمه حمیدرضا حسین شاهی براوتی، سیامک نقشبندی، الهام ارجمند، چاپ دهم، تهران: نشر روان.
محرابی زاده هنرمند، مهناز؛ حسین پور، محمد و مهدی زاده لیلا (1389). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی در افزایش سازش یافتگی زناشویی زنان متأهل 40-20 سال مجله پژوهش‌ها آموزش و یادگیری 1(58)،139-125.
میراحمدی، لیلا؛ احمدی، احمد؛ بهرامی، فاطمه. (1390). اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه‌مدت به شیوه‌ خودتنظیمی بر سلامت روان و افسردگی زوجین. فصلنامه‌ روان‌شناسی کاربردی، 3 (19)، 111-99.
نورانی پور، رحمت اله؛ بشارت، محمدعلی؛ یوسفی اسکندر. (1386). بررسی رابطه دانش و نگرش جنسی با رضایت زناشویی در زوجین ساکن در مجتمع پژوهشگران جوان دانشگاه شهید بهشتی. مجله تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 6 (24)، 39-27
هالفورد، کیم. (2004). زوج‌درمانی‌کوتاه مدت. ترجمه مصطفی تبریزی، مژده کاردانی، فروغ جعفری،1384، تهران: انتشارات فراروان.
یار محمدیان، احمد؛ بنک‌دار هاشمی، نازنین؛ عسگری، کریم. (1390). تأثیر آموزش هوش هیجانی و مهارت‌های زندگی بر سازش یافتگی زناشویی همسرهای جوان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی 2(44)12-3.
Beach, S. R. H. (2000). Marital & family processes in depression, (A scientific foundation for clinical practice), Washington, Dc: APA press
Bradbury, T. N & et al, (2000). Attributions & behavior in functional & dysfunctional marriage, Journal of consulting & clinical Psychology, 64,569-576.
Blume, T. W. (2006). Becoming a family counselor: A bridge to family therapy theory and practice. Hoboken, NJ, USA: Wiley.
Chaiker, J. H. (2003). Self – Regulation and wisdom in relationship satisfaction. (Unpublished doctoral dissertation).Griffith university, Brisbane [On-Line].Available: http://www.gu.edu
Cobb, A. R., Tedeschi, R. G., Calhoun, L. G. & Cann, A. (2006).Correlates of posttraumatic growth in survivors of intimate partner violence. Journal of Traumatic Stress, 19 (6), 895-903.
Fisher, T.D., McNulty, J. K. (2008). Neuroticism and marital satisfaction: The mediating role played by the sexual relationship. Family Psychology,
 22, 112-22
Gattis, K. S., Berns, S., Simpson, L. E., & Christensen, A. (2004). Birds of A Feather or Strange Birds? Ties among personality dimensions, similarityand marital quality. Journal of Family Psychology,18,564-574.
Halford, W. K., Farrugia, C., Lizzio, F., Wilson, K. (2010).Relationship aggression, violence and self-regulation in Australian newlywed couples. Australian Journal of Psychology, 62(2), 82–92.
Halford, W. K., Lizzo, A. f., Wilson, K. L. & Occhipinti, S. (2007). Does Working at Your Marriage Help? Couple Relationship Self-Regulation and satisfaction in the First 4 Years of Marriage. Paper in preparation. Journal of Family Psychology, 21(2),185–194.
Halford, W. K., Moore, E. M., Wilson, K. L., Dyer, C., & Farrugia, C. (2004). Benefits of a flexible delivery relationship education: Anevaluation of the Couple CARE program. Family Relation, 53,469-476
Halford, W. K., Sanders, M. R., & Behrence, B. C. (2001). Can skills training preventrelationship problems in at-risk couples? Fear- year effects of a behavioral relationship education problem American. Journal of family psychology, 15(4), 750-768.
Howells, A., & McGillivray, J. (2006).Working at intimate relationships: Links betweenattachment, self-regulation, communication, and relationship satisfaction. Proceedings
of the APS psychology of relationship interest 6 Annual Conference, 71-79.
Hudson, W. W. (1992). The walmyr assessment scales scoving manual. Tempe, AZ: Walmyre publishing co.
kathryn, E. F., Christian, T.G., jessica, D. C., mary, A. S. (2012). Depressive Symptoms among US Military Spouses during Deployment:The Protective Effect of Positive Emotions. Armed Forces & Society,38(3) 373-390
Kline, s. l. & Stafford, l. (2004). Acompvised of interaction rules and interaction frequency in relationship to marital quality. Communication Report, 17, 11 -26
Luo, S., & Klohnen, E. C. (2005). Assertive mating and marital quality in newlyweds: A couple-centered approach. Journal of Personality and Social Psychology, 88, 304-326.
Maltby, J., Day, L., McCutcheon, L. E., Gillett Raphael, H. J.& Ashe Diane, D. (2004). Personality and coping: a context for examining celebrity worship and mental health. British Journal of Psychology, 95(4), 28-41.
Ortese, P.T., & Tor-Anyiin, S.A. (2008). Effect ofemotional intelligence on marital adjustment couples
in Nigeria. IFE Psychologia, 16(2), 101-112.
Oltmanns, T. F., Emery, R. E. (2012). Abnormal Psychology. Pearson Publication. USA.
Perlman, D., (1987). Further reflections on the present state of lonelinessresearch. In M. Hoja & R. Ctandall. (eds). Loneliness: Theory,Researchand Applications. San Rafael, CA: Select Press.
Rosen- Grudon, J.R, Myers, J. E, & Hattie, J.A, (2004). The relationship between marrtal charectevidstics, marital interaction processes & marital satisfaction, Journal of counseling & Development,82(1),58-68.
Schutte, N.S., Malouff, J.M., Simunek, M., McKenley, J., & Hollander, S. (2002). Characteristic emotional
intelligence and emotional well-being. Cognition and Emotion, 16,769–785.
Shackelford, T. K. (2001). Cohabitation, marriage, and murder: woman-killingby male romantic partners. Aggressive behavior, 27, 284- 291.
Tallman, I,& Hsiao, F. (2004).Resources, cooperation & problem- solving in early marriage, social psychology quarterly,67(2),172-188.
Taniguchi, S. T & etal, (2006). A study of married couple’s perceptions of marital satisfaction in outdoor reaction, Journal of Experiential Education, 28(3), 253-256.
Wilson, K. L., Charker, J., Lizzio, A., Halfird, K., & Kimlin, S. (2005). Assessing howmuch couples work at their relationship: The behavioral self–regulation for effective relationship scale. Journal of Family Psychology, 19(3), 385-393.
Yalcin, B. M., & Karahan, T.F. (2007). Effect of a couple communication program on marital adjustment. The Journal of the American Board ofFamily Medicine, 20 (1), 36-44.