تدوین الگوی سازش یافتگی زنان پس از رخداد طلاق: یک پژوهش زمینه ای

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 گروه روانشناسی و مشاوره . دانشکده علوم انسانی. دانشگاه اراک. اراک. ایران

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، اهواز، ایران

3 استاد گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، اهواز، ایران

4 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، اهواز، ایران

چکیده

طلاق عامل ازهم‌گسیختگی بنیادی‌ترین بخش جامعه یعنی خانواده است که پس از مرگ همسر، نیازمند بیشترین تغییر برای سازش­یافتگی مجدد در افراد مطلقه است. این پژوهش با هدف تدوین الگوی کیفی سازش­یافتگی پس از رخداد طلاق و با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای انجام شد. میدان پژوهش در‌برگیرنده همه زنان مطلقه مراجعه‌‌کننده به مراکز مشاوره تحت نظارت سازمان بهزیستی در شهر اهواز بود. شرکت­کنندگان این پژوهش 20 زن مطلقه بودند که به روش هدفمند و از نوع موارد مطلوب انتخاب‌شده و مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. در تحلیل داده‌ها از شیوه نظام­مند استراوس و کوربین بهره گرفته شد. 265 کد اولیه، 43 مقوله فرعی، 17 مقولة اصلی و یک مقولة هسته از کدگذاری داده­ها استخراج شد که کدهای اصلی به این شرح بود: «حمایتگری راهبردی اطرافیان، رویارویی مذهبی، صبوری رشد دهنده، مدیریت مالی عاملی مهم، ارتباط­گیری و مرزسازی با محیط، اخلاق­گرایی و خودکنترلی، وجود فرزند، ساختار شخصیتی و تربیتی، چگونگی بودن در زندگی سابق، تمرین خوداندیشی با مطالعه، تکاپوهای آرامش­بخش، توسعه شخصی، حضور معنادار اجتماعی، بستری برای رشد فرزندان، جستجوی کمک‌های تخصصی، شغل و تحصیل رهایی از قفس طلاق و نیز استفاده از مهارت­های مسئله گشایی». در ادامه «سازش­یافتگی پس از طلاق: پویشی برای استقلال و آرامش» به‌عنوان مقولة نهایی انتخاب شد و در پایان الگوی پارادایمی مستخرج از داده­ها طراحی گردید. نتایج می­تواند برای نهادهای حمایتی و نیز مشاوران خانواده در ارائه راهکارهای مناسب و بهبود شرایط سازش­یافتگی با طلاق، راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A post-divorce adjustment model for women: A research based on grounded theory

نویسندگان [English]

  • Mohsen Nazarifar 1
  • Mansuoor sudani 2
  • reza khojasteh mehr 3
  • hamid farhadirad 4
1 Department of psychology and counseling, Faculty of Human Sciences, Arak University, Arak, Iran
2 Associate Professor, Department of Counseling, College of Educational and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz. Iran.
3 Professor, Department of Counseling, College of Educational and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz. Iran.
4 Associate Professor, Department of Educational, College of Educational and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz. Iran.
چکیده [English]

Divorce is the cause of the disruption of the most fundamental element of society (i.e., the family). After the death of a spouse, a great deal of change is needed for post-divorce adjustment. The objective of this study was to develop a qualitative post-divorce adjustment model for women based on the grounded theory. The research population included all divorced women referring to the counseling centers supervised by the Welfare Organization in Ahvaz. The participants included 20 divorced women who were selected through purposive method; they participated in semi-structured interviews. Data were analyzed using Strauss and Corbin’s systematic method. 265 primary codes, 43 subcategories, 17 main categories and one core category were extracted from the data. The main categories included others’ strategic support, religious confrontation, facilitative patience, financial management, communication and environment borderlines, morality and self-control, children existence, personality and education structures, the way to be in a former life, self-study practice, soothing pursuits, personal development, meaningful social presence, growth opportunities for children, search for specialized assistance, jobs and education, freedom from divorce cage and problem-solving skills. Subsequently, post-divorce adjustment (a quest for independence and peace) was chosen as the final category. Finally, a paradigmatic model was derived from the data. The results are beneficial for supportive agencies as well as family counselors in providing appropriate solutions and facilitating the post-divorce adjustment.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • post-divorce adjustment
  • women
  • grounded theory

مراجع

اسمعیلی، معصومه؛ آخوندی درزی، مینا و کاظمیان، سمیه. (1396). بررسی کیفی عوامل مؤثر در سازگاری با شرایط پس از طلاق در زنان مطلقه (مطالعه پدیدارشناسانه). نشریه علمی زن و فرهنگ، 9 (34), 62-37. [link]
استراوس، اَنسلم و کوربین، جولیت. (1990). مبانی پژوهش کیفی، ترجمه افشار، ابراهیم. (1390). تهران: نشر نی، چاپ اول. [link]
بلالی، طیبه؛ اعتمادی، عذرا و فاتحی زاده، مریم السادات. (1390). بررسی رابطه عوامل روان­شناختی و جمعیت­شناسی پیش‌بینی کننده سازگاری پس از طلاق در زنان مطلقه شهر اصفهان. مجله فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 2(5)، 53-29. [link]
خجسته مهر، رضا؛ افشاری، فرح و رجبی، غلام­رضا. (1391). بررسی اثربخشی آموزش گذشت بر سازگاری با طلاق زنان مطلقه‌. مجله مطالعات اجتماعی روا­­­­ن­شناختی زنان، 1(30)، 60-37. [link]
زارع، سمیه؛ وفایی، ماریا آگیلار و احمدی، فضل الله. (1393). رویارویی معنوی زنان مطلقه در سازگاری با پدیده طلاق: یک مطالعه کیفی. مجله علوم رفتاری، 8(4)، 403-395.[link]
حسینی بهبهانی، نوری­جان. (1390). بررسی رابطه حمایت اجتماعی، دل‌بستگی نسبت به همسر سابق، گذشت نسبت به همسر سابق، باورهای غیر منطقی نسبت به طلاق و برخی ویژگی‌های جمعیت شناختی به‌عنوان پیش­بین‌های سازگاری پس از طلاق زنان شهر اهواز. پایان­نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.[link]
حیاتی، مژگان و سلیمانی، شهلا. (1397). پیامدهای طلاق برای فرد مطلقه: یک مطالعه کیفی. رویش روان­شناسی، 7(11)، 288-273.[link]
سایت سازمان ثبت‌احوال کشور. [link]
سودانی، منصور؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و ایمانی زاد، اعظم. (1391). اثربخشی آموزش مهارت حل­مسأله بر افزایش سازگاری فردی- اجتماعی زنان مطلقه شهر کرمانشاه. یافته‌های نو در روان­شناسی، 7(23)، 127-116. [link]
شوارتز، لیتا لینزر؛ کارلسون، جان. (1994). مشاوره طلاق در میانسالی، ترجمه یوسفی، ناصر؛ فاتحی زاده، مریم؛ جوکار، مهناز؛ دیاریان، مسعود و عشقی، روناک. (1391). تهران:  انتشارات نوروزی، چاپ اول. [link]
صادقی فسایی، سهیلا و ایثاری، مریم. (1391). تحلیل جنسیتی از زندگی پس از طلاق: مطالعۀ کیفی.فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، 3(10)، 83-74. [link]
صادقی فسایی، سهیلا و ایثاری، مریم. (1392). بازتعریف «خود» و ساخت هویت در میان زنان پس از طلاق. پژوهش­نامۀزنان، 1(4)، 138-111. [link]
فیشر، بروس و آلبرتی، رابرت. (2001). بازسازی زندگی پس از طلاق. ترجمه اکرمی، اکرم. (1385). تهران: انتشارات صابرین. [link]
کلانتری، عبدالحسین؛ روشن فکر، پیام و جواهری، جلوه. (1390). آثار و پیامدهای طلاق مرور نظام مند تحقیقات انجام‌شده در ایران با تأکید بر ملاحظات جنسیتی(1390 – 1376). زن در توسعه و سیاست، 9(3)، 131-111. [link]
 محمد پور، احمد. (1391). بسترها، پیامدها و سازگاری زنان مطّلقه­ی شهر تهران (یک مطالعۀ پدیدارشناسانه). فصلنامه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 4(1)، 174-136. [link]
مقدم زاده، علی؛ علوی، طاهره سادات؛ مظاهری، محمدعلی؛ حجازی موغاری، الهه؛ صالحی، کیوان و افروز، غلامعلی. (1397). بازنمایی عوامل فردی مؤثر در احتمال آسیب طلاق: یک مطالعه پدیدارشناسی. مشاوره و روان­درمانی خانواده، 2، 146-115. [link]
میرزاده، فاطمه؛ احمدی، خدابخش و فاتحی زاده، مریم. (1391). تأثیر درمان هیجان مدار بر سازگاری پس از طلاق. مشاوره و روا­­­ن­درمانی خانواده، 1(4)، 460-441. [link]
یانگ، جفری و کلوسکو، ژانت. (2006). زندگی خود را دوباره بیافرینید، ترجمه حمیدپور، حسن؛ پیرمرادی، الناز و گلی زاده، ناهید. (1392). تهران: انتشارات ارجمند. [link]
 
Amato, P. (2014). Tradition, Commitment, and Individualism in American Marriages. Psychological Inquiry, 25, 42–46. [link]
Amato, P., Kane, J., & James, S. (2011). Reconsidering the “Good Divorce”. National Institute of Health Public Press. [link]
Aseltin, R. H., & Kessler, R. C. (1993). Marital disruption and depression in a community sample. Journal of Health and Social Behavior, 34, 237-251. [link]
Baitar, R., Buysse, A., Brondeel, R., De Mol, J., & Rober, P. (2012). “Post-Divorce Wellbeing in Flanders: Facilitative Professionals and Quality of Arrangements Matter”. Journal of Family Studies, 18(1), 62–75. [link]
Bhattacharyya, S. (2012). Indian immigrant women’s post-divorce experience. (Master‟s thesis). The University of British Columbia. [link]
Bolkan, A., & Kaya, A. (2016). The Effects of Life Skills Psychoeducation Program on Divorced Women's Self-actualization Levels. The Anthropologist, 23(3), 343-354. [link]
Bolger, N., & Amarel, D. (2007). Effects of Social Support Visibility on Adjustment to Stress: Experimental Evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 92, 3, 458-475. [link]
Brown, L. T. (2014). Bruised but not Broken: How coping styles, spirituality and social support are contributing factors to how well people do after divorce [Dissertation]. California State University. [link]
Carry, H. H. (2000). Attachment status and post divorce adjustment in women. (Unpublished Doctoral dissertation). California School of professional psychology Berkeley/Alameda. [link]
Chan Lai Cheng, J., & Pfeifer, J. E. (2015). Post divorce Adjustment in Singapore: Factors, Themes, and Positive Growth. Journal of Divorce & Remarriage, 56,429–450. [link]
Goldfried, M. R., & Davison, G. C. (1996). Clinical behavior Therapy. Oxford, England: John Wiley & Sons. 327 pp. [link]
Gaffal, M. (2010). Factors Influencing Ex-spouses’ Adjustment to divorce. In Psychosocial and Legal Perspectives of Marital Breakdown: With Special Emphasis on Spain. New York: Springer, 47- 81. [link]
Herrero, M., Martínez-Pampliega, A., & Alvarez, I. (2020). Family Communication, Adaptation to Divorce and Children’s Maladjustment: The Moderating Role of Coparenting. Journal of Family Communication, 23(3). [link]
Holman, T. (2001). Premarital prediction of marital quality or breakup: Research, theory, and practice. New York: Springer. [link]
Kalmijn, M. (2010). Country Differences in the Effects of Divorce on Well-Being: The Role of Norms, Support, and Selectivity. European Sociological Review, 26, 4, 475–490. [link]
Kamp Dush, C.M. & Taylor, M.G. (2012). Trajectories of Marital Conflict across the Life Course: Predictors and Interactions with Marital Happiness Trajectories. Journal of Family Issues, 33 (3), 341-68. [link]
Kavas, S. (2010). Post Divorce Experience of Highly Educated and Professional Women. A thesis submitted to the Graduate school of social sciences of middleeast technical university. [link]
Krumrei, E., Mahoney, A., & Pargament, K. (2009). Divorce and the divine: The Role of spirituality in adjustment to divorce. J Mar Fam, 71, 371-83. [link]
Krumrei, E., Mahoney, A., & Pargament, K. (2011). Demonization of divorce: Prevalence rates and links to postdivorce adjustment. Fam Relat, 60, 90-103. [link]
Lloyd, G. M., Sailor, J. L., & Carney, W. (2014). A phenomenological study of postdivorce adjustment in midlife. Journal of Divorce & Remarriage, 55(6), 441-450. [link]
Mendoza, J. E., Tolba, M. & Saleh, Y. (2020). Strengthening Marriages in Egypt: Impact of Divorce on Women. Behav. Sci. 10, 14. [link]
Masheter, C. (1991). Postdivorce relationships between ex-spouse: The roles of attachment and interpersonal conflict. Journal of Marriage and the Family, 53, 103-110. [link]
McDermott, R., Fowler, J. H., & Christakis, N. A. (2013). Breaking up is hard to do. Unless everyone else is doing it too: Social network effects on divorce in a longitudinal sample. Social Forces, 92, 491–519. [link]
Munoz-Eguilta, A. (2007). Irrational beliefs as predictors of emotional adjustment after divorce. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 25, 1-12. [link]
Oldham, J. T. (2018). Divorce, Separation and the Distribution of Property. New York: Law Journal Press. [link]
Orozco, V. (2007). Ethnic Identity, Perceived Social Support, Coping Strategies, University Environment, Cultural Congruity, and Resilience of Latina/o College Students. (Thesis dissertation). Graduate School, the Ohio State University. [link]
Paul, R. A. (2010). Research on Divorce: Continuing Trends and New Developments. Journal of Marriage and Family, 72, 650 – 666. [link]
Perez-Lopez, F. R., Perez-Roncero, G., Fernandez-Inarrea, J., Fernandez-Alonso, A.M, Chedraui P., & Lianeza P. (2013). Resilience, depressed mood, and menopausal symptoms in postmenopausal women. Menopause. [Epub ahead of print], In Press. [link]
Polit, D. F., Hungler, B. P. (2006). Nursing Research: Principles and Methods. Lippincott, Philadelphia. [link]
Rawlins, R. (2012). African/Caribbean-Canadian women coping with divorce: Family perspective. University of Toronto. [link]
Rojas, L, G., Guzmán-González, M., & Ottenberger, D, R. (2016). Romantic attachment and adjustment to divorce and separation in a Chilean adult sample. Journal of Divorce & Remarriage, 57, 8, 573-585. [link]
Sayer, L., & Bianchi, S. (2000). Women’s economic independence and the probability of divorce: A review and reexamination. Journal of Family Issues, 21, 906–943. [link]
Schramm, D. G., Harris, S.M., Whiting, J. B., Hawkins, A. J, Brown, M., & Porter, R. (2013). Economic Costs and Policy Implications associated With Divorce: Texas as a Case Study. Journal of Divorce & Remarriage, 54(1), 1-24. [link]
Sook Ko, K., & Sook Kim, M. (2015). Grounded Theory Approach on Post-Divorce Social Adjustment Experience of Female Victims of Domestic Violence. Indian Journal of Science and Technology, 8(18): 67-79. [link]
Tamborini, C., Couch, K., & Reznik, G. (2015). Long-term impact of divorce on women’s earnings across multiple divorce windows: A life course perspective. Advances in Life Course Research, 16, 146-159. [link]
Thomas, C., & Marilyn, R. (2008). Women’s Perception of the Divorce Experience: A Qualitative Study. Journal of Divorce & Remarriage, 4, 49-63. [link]
Vukalovich, D., & Caltabiano, N. W. (2008). The effectiveness of a community group intervention program on adjustment to separation and divorce. Journal of Divorce and Remarriage, 48 (3/4), 145. [link]
Wang, H., & Amato, P. R. (2000). Predictors of divorce adjustment: Stressors, resources, and definitions. Journal of Marriage and the Family, 62, 665-678. [link]
Webb, A., Ellison, C., Mcfarland, M., Lee, J., Morton, K., & Walters, J. (2010). Divorce, religious coping, and depressive symptoms in conservative protestant religious group. Fam Relat, 6, 57-59. [link]
Wilder, S. E (2016). Predicting Adjustment to Divorce from Social Support and Relational Quality in Multiple Relationships. Journal of Divorce & Remarriage, 57, 8, 553-572. [link]
 
Reference (In Persian)
Balali, T., & Entezami, O. (2011). The Study of Relationship between Psychological factors and Demographic characteristics predicting Post Divorce Adjustment among Divorced Women in Isfahan. Counseling Culture and Psychotherapy, 2 (5), 33-57. [link]
Esmaeili, M., Akhondi Darzi, M., & Kazemain, S. (2018). Qualitative Investigating Of Effective Factors on Adjustment during Post-Divorce Situation among Divorced Women (Phenomenological Study). Scientific Research Quarterly of Woman and Culture, 9 (34), 37-62. [link]
Fisher, B., & Alberti, R. (2001). Rebuilding: When your Relationship Ends, Translated by Akrami, A. (2007). Tehran: Saberin Publication. [link]
Hayati, M., & Soleymani, S. (2019). The Consequences of Divorce for the Divorced Person: A Qualitative Study. Frooyesh, 7 (11), 273-288. [link]
Hosseini Behbahani, N. (2012). Investigating the Relationship between Social Support, Attachment to Ex-Spouse, Forgiveness of Ex-Spouse, Unreasonable Beliefs in Divorce and Some Demographic Characteristics as Predictors of Post-Divorce Adjustment in Ahwaz Women. Master's Thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Chamran Ahvaz University, Ahvaz. [link]
Iran Register Organization Website. [link]
Kalantari, A., Roshanfekr, P., & Javaheri, J. (2011). Consequences of Divorce A Systematic Review of Current Literature with an Emphasis on Gender-Related Issues (1997-2011). Women in Development & Politics, 3, 111-132. [link]
Khojasteh Mehr, R., Afshari, F., & Rajabi, G. (2012). Effectiveness of Forgiveness Training and Post Divorce Adjustment of Women. Women's Studies Sociological and Psychological, 10 (1), 37-60. [link]
Mirzazadeh, F., Ahmadi, K., & Fatehezadeh, M. (2012). Examining the Effectiveness of Emotionally Focused Therapy on Post Divorce Adjustment in Women. Family Counseling and Psychotherapy, 2 (1), 441-460. [link]
Moghaddamzadeh, A., Alavi, T., Mazaheri, M., Hejazi Moghari, E., Salehi, K., & Afrooz, G. (2019). Representation of Individual Factors Affecting the Probability of Divorce: A Phenomenological Study. Family Counseling and Psychotherapy, 8 (2), 115-146. [link]
Mohammadpur, A. (2014). A Phenomenological Study of Contexts, Consequences and Adaptations to Divorce among Divorced Women of Tehran City. Family Counseling and Psychotherapy, 4 (1), 135-180. [link]
Sadeghi Fasaei, S., & Isari, M. (2012). Gender Analysis of Life after Divorce: A Qualitative Study. Women in Development & Politics, 10 (3), 5-30. [link]
Sadeghi Fasaei, S., & Isari, M. (2013). Post-Divorce Self-Redefining and Identity Building in Women. Women Studies, 4 (7), 111-138. [link]
Schwartz, L, L., & Karlsson, J. (1994). Divorce Counseling in Middle Age, Translation by Yousefi, N., Fatehi Zadeh, M., Jokar, M., Deyarian, M., & Eshghi, R. (2013). Tehran: Noroozi Publication, First Printing. [link]
Sodani, M., Shafi Abadi, A., & Imani Zad, A. (2013). The Effectiveness of Problem-Solving Skill Training on Increasing Social and Personal Adaptation of Divorced Women in Kermanshah City. New Findings in Psychology, 7 (23), 116-127. [link]
Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Grounded Theory. Translated by Afshar, E. (2012). Tehran: Ney Publication. [link]
Young, J., & Klosko, J. (1993). Reinventing your Life: How to Break Free from Negative Life Patterns, Translation by Hamidpour, H., Pirmoradi, E., & Golizadeh, N. (2012). Tehran: Arjmand Publication. [link]
Zare, S., Aguilar Vafaie, M., & Ahmadi, F. (2015). Spiritual Encountering of Divorced Women in Adjusting to the Divorce Phenomenon: A Qualitative Study. International Journal of Behavioral Sciences. 8 (4), 395-403. [link]

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 01 فروردین 1399
  • تاریخ پذیرش: 01 فروردین 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار