آسیب‌پذیری‌های بادوام و دلزدگی زناشویی در بین زوجین متقاضی طلاق: نقش میانجی رویدادهای استرس‌زا

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 استاد گروه روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات مستقیم و غیر‌مستقیم آسیب‌پذیری‌های بادوام از طریق رویدادهای استرس‌زا بر دلزدگی زناشویی زوجین متقاضی طلاق انجام شد. روش: نمونه پژوهشی شامل 200 نفر از افرادی بود که با روش نمونه‌گیری سرشماری از بین متقاضیان طلاق شهرستان اردبیل انتخاب شدند و پرسشنامه‌های دلزدگی زناشویی پاینز (CBM)، خرده مقیاس روان‌رنجورخویی از پرسشنامه شخصیتی نئو، مقیاس خانواده اصلی (FOS)، پرسشنامه باورهای ارتباطی (RBT) و پرسشنامه تغییرات اخیر زندگی (RLCQ) را تکمیل کردند. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها از طریق مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM) انجام شد. برازش مدل پیشنهادی بعد از اصلاح مورد تأیید قرار گرفت و نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که مسیرهای مستقیم روان‌رنجورخویی و باورهای ارتباطی به دلزدگی زناشویی معنی‌دار بودند. به‌منظور بررسی اثرات غیرمستقیم از روش بوت استراپ استفاده شد و نتایج نشان داد رویدادهای استرس‌زا در ارتباط بین روان‌رنجورخویی و دلزدگی زناشویی به‌صورت جزئی و در ارتباط بین خانواده اصلی با دلزدگی زناشویی به‌صورت کلی میانجی‌گری می‌کند. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که آسیب‌پذیری‌های بادوام زوجین به تنهایی یا به همراه رویدادهای استرس‌زا می‌تواند در دلزدگی زناشویی زوجین در طول زندگی نقش داشته باشد و همچنین این یافته می‌تواند در فرایند مشاوره پیش از ازدواج و درمان زناشویی به متخصصان مربوطه یاری رساند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Enduring Vulnerabilities and Marital Burnout in Divorce- Seeking Couples: Mediating Role of Stressful Events

نویسندگان [English]

  • mohamad narimani 1
  • asgar porasmaeili 2
  • nader hajlo 3
  • nilofar mikaeili 3
1 Professor of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran
2 Ph.D. Student of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran
چکیده [English]

  Purpose: The aim of the present study was to investigate direct and indirect effects of Enduring vulnerabilities by stressful events in marital burnout of  divorce- seeking couples. Method: Sample size of study was 200 people of the divorce-seeking couples in Ardabil city selected by census sampling. Participants completed measures of Couple Burnout Pains (CBM), Neuroticism component of Neo personality inventory, Family of Origin (FOS), Relationship Beliefs (RBT) and Recent Life Changes Questionnaire (RLCQ). Findings: The data were analyzed using structural equation modeling (SEM). The fitness of the proposed model was confirmed after reforming and the results of structural equation modeling indicated that direct paths of neuroticism and relationship beliefs to marital burnout were significant. In order to examine the indirect effects, bootstrapping method was used and the results showed that stressful events have partial mediation role in the relationship between neuroticism and marital burnout and full mediation role in the relationship between the family of origin and marital burnout. Conclusion: The results of the present study shows that Enduring vulnerabilities of couples lonely or with  stressful events can have a role in marital burnout in lifespan and also this result can help experts in premarital consultation and couple therapy. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enduring Vulnerabilities
  • Neuroticism
  • Family of Origin
  • Relationship Beliefs
  • Stressful Events
  • Marital Burnout
  • Divorce- Seeking Couples
اسماعیل‌پور، خلیل؛ خواجه، وجیهه؛ مهدوی، نفیسه (1392). پیش‌بینی رضایت زناشویی همسران بر اساس باورهای ارتباطی و مهارت‌های ارتباطی. فصلنامه خانواده‌پژوهی،9(33): 44-30.
بخاراﻳﻲ، احمد (1386). ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ زﻧﺪﮔﻲﻫﺎی ﺧﺎﻣﻮش در اﻳﺮان (ﻃﻼق ﻋﺎﻃﻔﻲ). ﺗﻬﺮان: ﭘﮋواک ﺟﺎﻣﻌﻪ.
پاینز، آیالامالاچ (1996). چه کنیم تا عشق رویایی به دلزدگی نینجامد. ترجمه‌ی فاطمه شاداب (1381). تهران: انتشارات ققنوس.
ثنائی، باقر؛ علاقبند، ستیلا؛ فلاحتی، شهره؛ هومن، عباس (1387). مقیاس های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: موسسه انتشارات بعثت.
جاسبی، منیژه (1384). رابطه بین سطح سلامت خانواده اصلی و رضایت زناشویی زنان دبیر آموزش پرورش شهرستان کرج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه خاتم الانبیاء.
حیدری، محمود؛ مظاهری، محمدعلی؛ پوراعتماد، حمیدرضا (1384). رابطه باورهای ارتباطی با احساسات مثبت نسبت به همسر. فصلنامه خانواده پژوهی، 1(2): 130-121.
زارعی محمودآبادی، حسن (1391). بررسی رابطه سبک های دلبستگی و ویژگیهای شخصیتی به عنوان پیش بینی کننده های میل به طلاق در زوج های عادی و متقاضی طلاق شهر یزد. فصلنامه مشاوره وروان درمانی خانواده، 2(4): 571-554.
سازمان ثبت‌احوال کشور (1394). http://www.sabteahval.ir
شولی‌بندر ریگی‌زاده، سمیه؛ بشلیده، کیومرث؛ هاشمی شیخ‌شبانی، سید اسماعیل؛ ارشدی، نسرین (1390). بررسی رابطه‌ی روان‌رنجورخویی، تعارض کار- خانواده، گرانباری نقش، عدالت رویه‌ای، عدالت توزیعی و کنترل شغلی با فرسودگی شغلی در کارکنان شرکت گاز اهواز. مجله دست‌آوردهای روانشناختی (علوم تربیتی و روان‌شناسی)، 4(1): 72-47.
عارفی، مختار؛ محسن زاده، فرشاد (1391). پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس ارتباط و صمیمیت جنسی. فصلنامه مشاوره وروان درمانی خانواده، 1، 52-43.
عبدالله‌زاده، بیانه (1386). مقایسه بین عوامل شخصیتی، سبک‌های حل‌مساله و میزان استرس تجربه‌شده میان افراد وابسته به مواد و افراد بهنجار. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه تبریز.
فرحبخش (1390). همبستگی بین ویژگی‌های ادراک‌شده خانواده‌اصلی و فعلی و رابطه آن با تعارض‌زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی،2(6): 60-35.
فرمانی شهرضا، شیوا؛ رسولی، محسن؛ قائدنیای جهرمی، علی (1391). رابطه بین صمیمیت زناشویی، الگوهای ارتباط زناشویی و همدم طلبی- دوری گزینی کارکنان متاهل دانشگاه خوارزمی. فصلنامه مشاوره وروان درمانی خانواده، 4(3): 547-572.
گروسی فرشی، میرتقی (1380). رویکردهای نوین در ارزیابی شخصیت. تبریز: نشر جامعه پژوه.
محمدی، شهناز؛ مقصودی، منیژه (1390). بررسی رابطه استرس شغلی با رضایت زناشویی در کارکنان زن. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 3(9): 87-74.
مظاهری، محمدعلی؛ پوراعتماد، حمیدرضا (1380). مقیاس باورهای ارتباطی. چاپ نشده، پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی.
مومن زاده، فرید (1381). ارتباط تفکرات غیرمنطقی و الگوهای وابستگی با سازگاری زناشویی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی.
مهاجرانی، علی اصغر. (1389). تحول وضع زناشویی و تغییر الگوی سنی ازدواج در ایران. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد واحد شوشتر، 4(11): 53-41.
نادری، فرح؛ افتخار، زهرا؛ آملازاده، صغری. (1388). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و روابط صمیمی همسر با دلزدگی زناشویی در همسران معتادان مرد اهواز. فصلنامه یافته‌های نو در روانشناسی،4(11): 61-78.
نظری، علی محمد؛ طاهری راد، محسن؛ اسدی، مسعود (1392). تاثیر برنامه غنی سازی ارتباط بر سازگاری زناشویی زوج ها. فصلنامه مشاوره وروان درمانی خانواده، 3(4): 542-527.
نعیم، سامیه. (1387). رابطه بین دلزدگی زناشویی، روابط صمیمی با همسر و تعارضات زناشویی  با خشونت علیه زنان شهر ایالم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
هومن، حیدر علی. (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران، انتشارات سمت.
Barton, A. (2013). Investigating how external stress does (and does not)  impact marital functioning and outcomes: Mechanisms of influence and protective couple processes. A Dissertation Submitted to the Graduate Faculty of The University of Georgia in Partial.
Bernard, M. E. (2009). Dispute Irrational Beliefs and Teach Rational Beliefs: An Interview with Albert Ellis. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy , 27(1), 66-76. 
Bodenmann, G. (2000). Stress und Coping bei Paaren. [Stress and coping in couples]. Göttinge [Germany]: Hogrefe.
Bowen, M. (1978). Family therapy in clinical practice. New York: Jason Aronson.
Bradbury, T. N., & Fincham, F. D. (1988). Individual difference variables in close relationships: A contextual model of marriage as an integrative framework. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 713-721.
Buss, D. M. (1991). Conflict in married couples: Personality predictors of anger and upset. Journal of Personality, 59(4), 663-703.
Byers, E. S. (2005). Relationship satisfaction and sexual satisfaction: A longitudinal study of individuals in long-term relationships. The Journal of Sex Research, 42, 113–118.
Caughlin, J. P., Huston, T. L., & Houts, R. M. (2000). How does personality matter in marriage? An examination of trait anxiety, interpersonal negativity, and marital satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 326–336.
Cohan, C. L., & Bradbury, T. N. (1997). Negative life events, marital interaction, and the longitudinal course of newlywed marriage. Journal of Personality & Social Psychology, 73, 114-128.
Cote´, S., Moskowitz, D. S. (1998). On the dynamic covariation between interpersonal behavior and affect: Prediction from Neuroticism, extraversion, and agreeableness. Journal of Personalityand Social Psychology, 75, 1032–1046.
Edelson, R. S ., Epestein, N.o. (1982). Cognition and relationship maladjustment development of a measure of dysfunctional relationship believs, Journal of conseling and clinical psychology. 50, 715-720.
Edelstein, R.S., Alexander, E.W., Shaver, P.R., Schaaf, J.M., Quas, J.A., Lovas, G.S., & Goodman, G.S. (2004). Adult attachment style and parental responsiveness during a stressful event. Attachment &Human Development, 6(1), 31–52.
Feeney, J. A. (1999). Adult romantic attachment and couple relationships. In J. Cassidy & P. R. shaver (Eds.), Handbook of attachment theory, research, and clinical application. (pp: 355-377) NewYork: Guilford press.
Geist, R. L., & Gilbert, D. G. (1996). Correlated of expressed and felt emotion during marital conflict: Satisfaction, personality, process, and outcome. Personality and Individual Differences, 21(1), 49-60.
Hamamci, Z. (2005). Dysfunctional Relationship Beliefs in Marital Conflict. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavioral Therapy, 23, 245-161.
Hammen C. (1991). Generation of stress in the course of unipolar depression. Journal Abnormal Psychoogicall.  100(4), 555-61.
Hembrecht, M. (2009). The role of dysfunctional relationship beliefs in relationship satisfaction A comparison of singles with satisfied and less satisfied coupled people in their endorsement of irrational and anxious relationship beliefs. Master thesis, Faculty of Social and Behavioural Theses, University of Utrecht.
Horesh, D., Cohen-Zrihen, A.,  Ein Dor,T.,  Solomon, Z. (2014). Stressful Life Events Across the Life Span and Insecure Attachment Following Combat Trauma.Clinical Social Work Journal, 42(4), 375-384.
Hovestadt, A. J., Anderson, W. T., Piercy, F. P., Cochran, S. W., & Fine, M. (1985). A family-of-origin scale. Journal of Marital and Family Therapy, 11, 287-297.
 
Karney, B. R., Bradbury, T. N. (1995). The longitudinal course of marital quality and stability: A review of theory, methods, and research. Psychological Bulletin, 118(1), 3-34.
Karney, B. R., Bradbury, T. N. (1997). Neuroticism, marital interaction, and the trajectory of marital satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology, 72, 1075–1092.
Karney, B. R., Store, L. B., & Bradbury, T. N. (2005). Marriages in context: Interactions between chronic and acute stress among newlyweds. In T. A. Revenson, K. Kayser, & G. Bodenmann (Eds.), Couples coping with stress. Emerging perspectives on dyadic coping (pp. 13-32). Washington, DC: American Psychological Association.
Kurdek, L. A. (1997). Relation between neuroticism and dimensions of relationship commitment: Evidence from gay, lesbian, and heterosexual couples. Journal of Family Psychology, 11(1), 109-124.
Larsen, J. H., Blick, R.W., Jackson, J. B., & Holman, T. B. (2010). Partner traits that predict relationship satisfaction for neurotic individuals in premarital relationships. Journal of Sex & Marital Therapy, 36, 430-444.
Lavee, Y., & Ben-Ari, A. (2004). Emotional expressiveness and neuroticism: Do they predict marital quality? Journal of Family Psychology, 18(4), 620-627.
Lindstrom, R, A. (2013). Cyclicality and the relationship between neuroticism,communication, and relationship satisfaction in cohabiting couples.  a thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree.
Marco, C. A., Suls, J. (1993). Daily stress and the trajectory of mood: spillover, response assimilation, contrast, and chronic negative affectivity. Journal Personality Social Psychology,  64(6), 1053-63.
Miller, M.A., & Rahe, R.H. (1997). Life changes scaling for the 1990s. Journal ofPsychosomatic Research, 43, 279–292.
O,leary, K.D. (1987). Assessment of marital discord. USA: Lawrence Erbium Associates inc.
James,S., Huntly, J., Hemsworth, D. (2002). Factor structure of relationship belief inventory. CognitiveTherapy and Research, 26, 729-755.
Poulton, R. G., Andrews, G. (1992). Personality as a cause of adverse life events. Acta Psychiatr Scand, 85(1), 35-8.
Riggio H., & Weiser, D. (2008). Attitude toward Marriage: Embeddedness and Outcomes in Personal Relationships. Personal relationships, 15, 123-140.
Robins, R. W., Caspi, A., & Moffitt, T. E. (2000). Two personalities, one relationship: Both partners’ personality traits shape the quality of their relationship. Journal of Personality and Social Psychology, 79(2), 251-259.
Sine Egeci, I., & Gençöz, T. (2006). Factors Associated with Relationship Satisfaction: Importance of Communication Skills. Contemporary Family Therapy, 28, 383-391.
Sprecher, S., & Cate, R. M. (2004). Sexual satisfaction and sexual expression as predictors of relationship satisfaction and stability. In J. H. Harvey, A. Wenzel, & S. Sprecher (Eds.), The handbook of sexuality in close relationships (pp. 235–256). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Stith,S.M., Amanor-Boadu,Y., Miller, M.S., Menhusen, E., Morgan,C., Few-Demo, A. (2011). Vulnerabilities, Stressors, and Adaptations in Situationally Violent Relationships. Family Relations.  60:73–89.
Whitton, S. W., Waldinger, R. J., Schulz, M. S., Allen, J. P., Crowell, J. A., Hauser, S. T. (2008). Prospective associations from family-of-origin interactions to adult marital interactions and relationship adjustment. Journal of Family Psychology, 22 (2), 274-286.
Young, M. E., Long, L. L. (2007). Counseling and  therapy for couples. CA: Brooks/Cole.
Conger, R. D., Rueter, M. A., & Elder, G. H., Jr. (1999). Couple resilience to economic pressure. Journal of Personality and Social Psychology, 76, 54–71.
Zwicker, A. E. (2013). Understanding divorce in the context of stepfamilies. A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy In the faculty of graduate studies (psychology) the university of British Columbia (Vancouver).