هم سنجی تأثیر زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان با برنامه غنی‌سازی زناشویی در رضایت زناشویی

نوع مقاله : پژوهش اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران n.arianfar@student.alzahra.ac.ir

2 استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه االزهرا، تهران، ایران r.rasouli@alzahra.ac.ir

چکیده

زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان و برنامه غنی‌سازی ازجمله مداخله‌هایی هستند که به علت تمرکز آن‌ها بر بهبود روابط زوج در دهه‌های اخیر موردتوجه مشاورین و درمانگران خانواده و زوج واقع‌شده‌اند. هدف پژوهش حاضر هم سنجی اثربخشی زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان و برنامه غنی­سازی زناشویی بر رضایت زناشویی زوجین بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش­آزمون و پس­آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری، مراجعین مراکز مشاوره «کیمیا»، «بشارت»، «تماشا» و «توحید» در سال 1396-1395 بودند که به دلیل مشکلات ارتباطی و زناشویی به این مراکز مراجعه نموده بودند. از میان آن‌ها شمار 45 زوج (90 نفر) به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند؛ سپس به گونه تصادفی شمار 15 زوج در سه گروه گمارده شدند و زوجین گروه‌های آزمایش به‌صورت زوجی هر هفته در مداخله‌های جداگانه زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان (9 هفته) و برنامه غنی‌سازی (6 هفته) شرکت کردند. داده‌های آزمودنی‌ها به‌وسیله‌ پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ 1989 جمع‌آوری شد. برآیند تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که در همه متغیرهای موردبررسی به‌جز نقش‌های مساوات‌طلبی (41/0P˂،92/0F=). تفاوت معنی‌داری (01/0P˂). میان سه گروه موردبررسی وجود دارد. برآیندهای آزمون پیگیری‌ بنفرونی نشان داد در متغیر رضایت کلی زناشویی میان گروه زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان و گروه گواه (01/0P˂، 05/20F=)؛ و همچنین میان گروه برنامه غنی‌سازی زناشویی و گروه گواه (01/0P˂، 18/17F=). تفاوت معنی‌داری وجود دارد، به‌عبارت‌دیگر، زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان و برنامه غنی‌سازی منجر به افزایش رضایت زناشویی شدند. این در حالی بود که برنامه غنی‌سازی زناشویی در هم سنجی با زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان در افزایش اکثر مؤلفه‌های رضایت زناشویی زوجین کارآمدتر بوده است. یافته‌های پژوهش روشنگر این است که زوج‌درمانی متمرکز بر هیجان با جایگزین کردن چرخه‌های مثبت به‌جای چرخه‌های منفی تعارض و برنامه غنی‌سازی با کمک به زوجین برای بهبود ارتباط مؤثر، می‌توانند مایه افزایش تراز رضایت زناشویی زوجین گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comparison of emotionally focused couple therapy with marital enrichment program on the marital satisfaction

نویسندگان [English]

  • Nayere Arianfar 1
  • Roya Rasouli 2
1 PhD student of counseling, Department of Counseling, Faculty of Education & Psychology, University of AL Zahra, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, University of AL Zahra, Tehran, Iran
چکیده [English]

Emotionally focused couple therapy and the enrichment program are interventions that consultants and family and couple therapists have considered in recent decades, because of their focus on improving couples’ relationships. The purpose of current research was to examine the effect of the emotional focused couple therapy and marital enrichment program on marital satisfaction. The research method was quasi-experimental with Pretest, Posttest and group control. The statistical population consisted of the clients of the centers: Kimia, Besharat, Tamasha and Tohid in 1395-1396 who visited these centers due to communication and marital problems. Among them, 45 couples (90 persons) were selected through available sampling from among couples. Then, 15 couples (15 persons) were randomly assigned to three groups and the couples of the experimental groups were paired separately every week with emotional-focused couple therapy (9 weeks) and enrichment program (6 weeks).The subjects' data were collected by the marital satisfaction questionnaire of Enrique1989. Results of Multivariate Covariance Analysis indicated that there is a significant difference between the three groups studied, in all dimensions (P<0/01) except for Egalitarian roles (F=0/92, P<0/41). Results of the follow up test, BENFERONY, indicated that there was also significant differences between the emotional focused couple therapy and control groups (F=20/05, P<0/01), as well as between the marital enrichment program and control groups (F=17/18, P<0/01), in the variable of the general marital satisfaction. In other words, emotional-focused couple therapy and marital enrichment programs led to an increase in the marital satisfaction. Meanwhile, the marital enrichment program was more effective in matching the emotional focused couple therapy in increasing the majority of marital satisfaction dimensions. The results indicated that emotionally focused couple therapy can increase the marital satisfaction of couples by replacing positive cycles instead of negative cycles of conflict and the marital enrichment program can increase the marital satisfaction of couples by helping couples to improve effective communication. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • marital satisfaction
  • couple
  • enrichment
  • emotion

مراجع

السون، دیوید. اچ؛ و السون، آمی. ک. (2000). توانمندسازی همسران: توانایی‌های خود را بسازید. ترجمه کامران جعفری نژاد و منصوره اردشیر زاده، 1383. تهران: سازمان بهزیستی کشور، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری.
اولیا، نرگس؛ فاتحی زاده، مریم السادات و بهرامی، فاطمه. (1385). تأثیر آموزش غنی­سازی زندگی زناشویی بر افزایش صمیمیت زوجین. فصلنامه خانواده پژوهی، 6، 135-119.
جانسون، سوزان. ام و ویفن، والری. ای. (2002). فرآیندهای دل‌بستگی در زوج‌درمانی و خانواده‌درمانی. ترجمه فاطمه بهرامی، روناک عشقی، ناصر یوسفی، علی نویدیان، عذرا اعتمادی، مهناز جوکار و همکاران، 1388. تهران: دانژه.
جاویدی، نصیرالدین. (1392). اثربخشی زوج­درمانی هیجان­مدار بر بهبود رضایت زناشویی زوجین و کنترل رفتار خانواده. مشاوره کاربردی، (2) 3،78 –63.
رسولی، رؤیا؛ اعتمادی، احمد؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و دلاور، علی. (1386). هم سنجی اثربخشی مداخله متمرکز بر هیجان به شیوه زوجی و فردی بر کاهش درماندگی رابطه زوجین دارای فرزند با بیماری مزمن. فصلنامه خانواده پژوهی، (3)11، 694-683.
رسولی، رؤیا و تقی پور، ابراهیم (1389). آشنایی با رویکرد متمرکز بر هیجان. تهران: رشد فرهنگ.
شاهمرادی، سمیه؛ فاتحی زاده، مریم السادات و احمدی، سید احمد. (1390). پیش‌بینی تعارضات زناشویی از طریق ویژگی‌های شخصیتی، روانی و جمعیت شناختی زوج‌ها، فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، (43)12، 44 – 33.
عدالتی شاطری، زهره؛ آقا محمدیان شعرباف، حمیدرضا؛ مدرس غروی، مرتضی و حسن‌آبادی، حسین. (1388). بررسی اثربخشی طرح تایم (غنی‌سازی ازدواج) بر رضایت زناشویی زوج‌های دانشجو. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 4، 98-89.
قاسمی، سیمین؛ اعتمادی، عذرا و احمدی، احمد. (1391). بررسی تأثیر گروه‌درمانی با رویکرد شناختی رفتاری بر احساسات منفی زنان نسبت به خانواده همسر و رضایتمندی زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، (4)2، 499-485.
کشاورز افشار، حسین؛ اعتمادی، احمد؛ احمدی نوده؛ خدابخش و سعدی پور، اسماعیل. (1392). هم سنجی اثربخشی الگوی مبتنی بر تحلیل سازه‌های شخصی با درمان هیجان مدار بر رضایت زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، (4)3، 639-613.
مرتضوی، مهناز؛ بخشایش، علیرضا؛ فاتحی زاده، مریم و امامی نیا، سعیده. (1392). رابطه میان سردمزاجی و تعارض زناشویی در زنان ساکن شهر یزد، ماهنامه مجله پزشکی ارومیه، (24)11، 921- 913.
نظری، علی‌محمد؛ طاهری راد، محسن و اسدی، مسعود. (1392). تأثیر برنامه غنی‌سازی ارتباط بر سازگاری زناشویی زوجین. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، (4)3، 527- 542.
 
References
Arnold, R. W. V., & Min, D. (2004). Empowering couples program for married couples. Marriage and Family, 7, 237-253.
Benson, L. A., McGinn, M. M., & Christensen, A. (2012). Common principle of couple therapy. Journal of Behavior Therapy, 43(1), 25-35.
Birditt, K. S., Brown, E., Orbuch, T. L., & McIlvane, J. M. (2010). Marital conflict behaviors and implications for divorce over 16 years. Journal of Marriage and Family, 72(5), 1188-1204.
Cohen, O., Geron, Y., & Farchi, A. (2009). Marital quality and global well-being among older adult Israeli couples in enduring marriages. TheAmerican Journal of Family Therapy, 37, 299-317.
Daniel, S. I. F. (2006). Adult attachment patterns and individual psychotherapy: A review. Clinical Psychology Review, 26, 968-984.
Donovan, J. M. (2003). Short-term object relations couple therapy: The five-step model. Psychology Press.
Douglass I.V., Frazier M., & Douglass R. (1995). The Marital Problems Questionnaire (MPQ), A short screening instrument for marital therapy. Journal of Family Issues, 17, 386-407.
Dunham, S. M. (2008). Emotional skillfulness in African American marriage: intimate safety aseditor of the relationship between emotional skillfulness and marital satisfaction. Dissertation of Doctor of Philosophy, University of Akron.
Greenberg, L., Warwar, S., & Malcolm, W. (2010), Emotion-Focused Couples Therapy and the Facilitation of Forgiveness. Journal of Marital and Family Therapy, 36, 28–42.
Hahlweg, K., & Richter, D. (2010). Prevention of marital instability and distress: Results of an 11-year longitudinal follow-up study. BehaviorResearch and Therapy, 48, 377-383.
Halford, W. K. & Snyder, D. k. (2012). Universal processes and common factors in couple therapy and relationship education. Behavior Therapy, 43, 1-12.
Halford, W. Kim. (2003) Brief therapy for couples: Helping partners help themselves. Guilford Press.
Halford, W. K. (2001). Brief couple therapy for couples. New York: Guilford publications.
Halford, W. K., Markman, H. J., Kline, G. H., & Stanley, S. M. (2003). Best practice in relationship education. Journal of Marital andFamily Therapy, 29, 385- 406.
Hawkins, A. J., Blanchard, V. L., Baldwin, S. A., & Fawcett, E. B. (2008). Does marriage and relationship education work? A meta-analytic study. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 76, 723-734.
Johnson, S. M. (2004). The Practice of Emotionally Focused Couple Therapy. New York: Brunner – Routledge.
Johnson, S. M., & Whiffin, V. E. (2003). Attachment processes in couple and family therapy. New York: Guilford.
Johnson, S. M., Bradley, B., Furrow, J., Lee, A., Palmer, G., Tilley, D., D., & Wooley, S. (2005). Becoming an Emotionally Focused Couple Therapist: the Workbook. New York: Brunner – Routledge.
Johnson, S. M., Greenberg, L. S. (1985). The Differential Effectiveness of Experiential and Problem Solving Interventions in Resolving Marital Conflict. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53, 175-184.
Johnson, S. M., Makinen, J., & Millikin, J. (2001) Attachment injuries in couple relationships: A new perspective on impasses in couple therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 27, 145-155.
Kamp Dush, C. M., & Amato, P. R. (2005). Consequences of relationship status and quality for subjective well-being. Journal of Social andPersonal Relationships, 22, 607-627.
Kamp Dush, C. M., Taylor, M. G., & kroeger, R. A. (2008). Marital happiness and psychological well-being across the life course. FamilyRelations, 57, 211-226.
Lindegger, G., & Barry, T. (1999). Attachment as an integrating concept in couple and family therapy: Some considerations with special reference to South Africa. ContemporaryFamily Therapy, 21, 267-288.
Livingston, T. M. (2006). A comparision ofmarriage education and brief couplescounseling. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy. University of Central Florida.
Lower. L M. (2005). Couples with young children. In: M. Harway. Handbook of couple therapy. New York: Wiley. 6- 78.
Marques, S. R. F. (2010). Relationship threat andself-regulation: The moderating effect ofattachment anxiety. Unpublished doctoral dissertation. Queen’s University.
Olson, D. H., & Olson, A. K. (1999). Prepare/enrich program. In R. Berger, and M. Hannah (Eds.), Handbook of preventativeapproaches in couple therapy. (pp. 196-216). New York: Brunner/Mazel Inc.
Peleg, O. (2008). The Relation Between Differentiation of Self and Marital Satisfaction: What Can Be Learned From Married People Over the Course of Life? American Journal of Family Therapy, 36, 388– 401.Pihet, S., Bodenmann, G., Cina, A., Widmer, K., & Shantinath, S. (2007). Can prevention of marital distress improve well-being? A year longitudinal study. Clinical Psychology and Psychotherapy, 14, 79-88.
proulx, C. M., Helms, H. M., & Buehler, C. (2007). Marital quality and personal well-being: A meta-analysis. Journal of Marriage andFamily, 69, 576-593.
Shackelford, T. K., Besser, A., & Goetz, A. T. (2008). Personality, marital satisfaction, and probability of marital infidelity. Individual Differences Research, 6(1), 13-25.
Snyder, D. K., & Balderrama-durbin, C. (2012). Integrative approaches to couple therapy: Implications for clinical practice and research. Behavior Therapy, 43, 13-24.
Young, M. E., & Long, L. L. (1998, 2007). Counseling and therapy for couples. California: Brooks/Cole.
Wanic, R., & Kulik, J. (2011). Toward an Understanding of Gender Differences in the Impact of Marital Conflict on Health. Sex Roles, 65(5-6), 297-312.
Zuccarini, D., Johnson, S.M., Dalgeish, T.L., & Makinen, J.A. (2013). Forgiveness and Reconciliation in Emotionally Focused Therapy for Couples: The Client Change Process and Therapist Interventions. Journal of Marital Fam Ther, 39(2), 148-62.
References (In Persian)
Edalati Shateri, Z., Agha Mohammadian Sharbaf, H. R., Modarres Gharavi, M & Hassan Abadi, H. (2009). Investigating the effectiveness of time plan (marriage enrichment) on marital satisfaction of student couples. Journal of Kurdistan University of Medical Sciences, 4, 89-98.
Ghasemi, S., Etemadi, O & Ahmadi, A. (2012). The effect of group therapy with cognitive-behavioral approach on women's negative emotions towards Spouse's family and marital satisfaction. Quarterly Journal of Family Counseling and Psychotherapy, (4) 2, 485-499.
Javidi, N. (2013). The Effective of Emotional couple therapy on improving marital satisfaction and Control of Family Behavior. Journal of Applied Consulting, (2) 3.63 -78.
Johnson, S. M & Waffen, V. O. (2002). Attachment processes in couple therapy and family therapy. Translation by Fatemeh Bahrami, Ronak Eshghi, Naser Yousefi, Ali Navidian, Ozra Etemadi, Mahnaz Joukar et al., 2009. Tehran: Dangeh.
Keshavarz Afshar, H., Etemadi, A., Ahmadinejad, Kh & Saadipour, E. (2013). Comparison of the effectiveness of the model based on the analysis of personal constructs with excitement therapy on marital satisfaction. Quarterly Journal of Family Counseling and Psychotherapy, (4) 3, 613-639.
Mortazavi, M., Bakhshayesh, A., Fatehizadeh, M & Emamiinia, S. (2013). Relationship between sexual coldness and marital conflict in women living in Yazd. Medical Journal of Urmia, (24) 11, 913-921.
Nazari, A.M., Taheri Rad, M & Asadi, M. (2013). Effectiveness of enrichment program on marital adjustment. Quarterly Journal of Family Counseling and Psychotherapy, (4) 3, 527-542.
Olia, N., Fatehizadeh, M & Bahrami, F. (2006). The Effect of Teaching Enriching Marital Living on Couple Intimacy. Journal of Family Reserch, 6, 119-135.
Ollson, D. H & Olsoun, A. K. (2000). Empowering Spouses: Build Your Abilities. Translation by Kamran Jafarinezhad and Mansoureh Ardeshirzadeh, 2004. Tehran: Welfare Organization of Iran, Deputy of Cultural Affairs and Prevention.
Rasouli, R & Taghipour, E. (2010). Familiarize yourself with an emotional-focused approach. Tehran: Growth of Culture.
Rasouli, R., Etemadi, A., Shafiabadi, A & Delaware A. (2007). The Comparison of the Effectiveness of Intervention Based on emotion in a Couple and Individual way on reducing the helplessness of the relationship of couples with children having chronic illness, Journal of Family Reserch, (3) 11, 683-694.
Shahmoradi, S., Fatehizadeh, M., Ahmadi, S A., (2011). Prediction of marital conflict through the personality, psychological and demographic characteristics of spouses, Journal of Knowledge and research in applied psychology, (43) 12, 33-44.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 26 مهر 1396
  • تاریخ پذیرش: 05 آبان 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار